Statistical estamination of potential and realy natural resources of vascular plants in the area of recreation sites:„Park Miejski Knurów”, „Park Szczygłowice” near Knurów and „Czerwionka – Dębieńsko Las” in Upper Silesian Industry Region, with special attention to medicinal species
 
More details
Hide details
1
Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
 
2
Apteka „Św Damiana”, 44-230 Czerwionka-Leszczyny, ul Kochanowskiego 30, oraz Doktorant w Katedrze i Zakładzie Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa SUM w Katowicach
 
 
Corresponding author
Krzysztof Jędrzejko   

Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Ostrogórska 30, 41-200 Sosnowiec tel. 0048/364-13-60
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2010;64:26-41
 
KEYWORDS
ABSTRACT
The studied recreation centres: „Park Miejski Knurów”, „Park Szczygłowice” near Knurów and „Czerwionka – Dębieńsko Las” are situated in Upper Silesia, within Upper Silesian Industrial Area in southern Poland (Fig. 1 and 2). Many areas in this region were infl uenced mainly by mining and metallurgical industries. In many places it led to a serious deterioration of the condition of the flora and its habitat.

Material and Methods:
Bibliographical studies and local vegetation research that have been carried out in the vegetation season 2008–2009 in the area of the three recreation resorts, allowed a detailed ecological analysis of the fl ora and evaluation of the natural resources of vascular plants, including medicinal plants. An alphabetical list of species of the vascular fl ora was carried out, with regard to the resorts mentioned. A detailed statistical analysis contains important features related to: 1 – the use of the species in a given category of health care and homeopathy, 2 – the possibility of acquiring a given kind of medicinal raw material, 3 – the diversity of species as regards pharmacological influence, 4 – the diversity of fl ora as regards biologically active content of endogenic chemical substances, including medicinal agents, 5 – a group of other functional features included in an inventory of plant species. The gained results have been presented in histograms (Fig. 3–10).

Results:
As a result of the research we have confi rmed the existence of 373 species of vascular plants (=100%), where 308 species are medicinal plants and 123 species (33%) are used in homeopathy. There are 6 species protected by the law. 2 of them are fully protected and 4 species are partially protected.

Conclusions:
The studied recreation areas are characterized by a considerably high degree of species diversity. Such factors as the infl uence of environmental conditions on the plant raw material have to be considered and therefore, the material cannot be used for pharmaceutical purposes. Nevertheless, thanks to its vegetation diversity, the examined area is a natural gene bank for medicinal plants. Abundant populations of many of them can provide seeds for their cultivation outside the area of intensive industrial contamination.

 
REFERENCES (41)
1.
Stebel A., Żarnowiec J., Klama H.: Przewodnik botaniczny po wybranych rezerwatach przyrody Makroregionu Południowego Polski. Redakcja naukowa Krzysztof Jędrzejko, Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice 1994, 67.
 
2.
Braun-Blanquet J. Pfl anzensoziologie. Grundzűge der Vegetationskunde. Springer- Verlag, Wien-New York, 865.
 
3.
Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 536.
 
4.
Materiały z Urzędu Gminy Knurów: niepublikowane, sprawozdania, eksperymenty specjalistyczne (z ostatnich 10 lat).
 
5.
Jędrzejko K., Nikiel A. Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych: „Park Miejski Knurów”, „Park Szczygłowice” k. Knurowa i „Czerwionka – Dębieńsko Las” ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych w Rybnickim Okręgu Węglowym (Polska Południowa) - Estamination of natural resources of vascular plants in the area of recreation sites: „Park Miejski Knurów”, „Park Szczygłowice” near Knurów and „Czerwionka – Dębieńsko Las” with special attention to medicinal species. Farmacja Polska 2010, 12 (w druku – in Press).
 
6.
Bacler B., Drobnik J. Materiały do fl ory roślin zagrożonych i rzadkich, w tym gatunków leczniczych, województwa śląskiego i terenów przyległych. Ann. Acad. Med. Siles., 2008, 62, No. 5-6: 28-32.
 
7.
Drobnik J., 2004: Przegląd zagadnień z dziedziny oceny i ochrony naturalnych zasobów leczniczych w Polsce. Ann. Acad. Med. Siles., 58 (1): 51-62.
 
8.
Jędrzejko K. The problem of utilization of medicinal plant raw materials in the face of anthropopression. Problem wykorzystania zasobów roślinnych surowców leczniczych w obliczu antropopresji. Farmacja Polska 1984, 40 (11): 641-645.
 
9.
Jędrzejko K. (ed.) Evaluation of Natural Resources of Medicinal Plants by Geobotanical Methods. Ocena naturalnych zasobów roślin leczniczych metodami geobotanicznymi. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1985, 226.
 
10.
Jędrzejko K., Possibility of use geobotanic research methods of resources etamination and reasonable gaining of plant drugs. Możliwość wykorzystania geobotanicznych metod badawczych do oceny zasobów i racjonalnego pozyskiwania surowców roślinnych. Farmacja Polska 1985 a, 41 (8): 463-468.
 
11.
Jędrzejko K. Estimation of the Medicinal Plants Resources In the Vegetation of the Łaziska Urban and Industrial Complex of the Upper Silesian Industrial District. Ocena zasobów fl ory leczniczej w szacie roślinnej kompleksu urbanistyczno-przemysłowego Łazisk w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Annales Academiae Medicae Silesiensis 1985 b, 10-11: 189-208.
 
12.
Jędrzejko K.: Estimation of therapeutic plants resources In natura environment. Ocena zasobów roślin leczniczych w środowisku naturalnym. Part I. Cz. I. Ocena naturalnych zasobów roślin i doboru ich badania. Wiadomości Zielarskie 1988 a, 30 (1): 10-11. Part II. Cz. II. Ocena zasobów roślin leczniczych w rezerwatach przyrody. Ibidem 1988 b, 30 (2): 7-8.
 
13.
Jędrzejko K. Problems of Exploitation of Medicinal Flora Raw Materiale. Part I. Investigations of Natural Floral Resources, Metods and Literature. Zagadnienia eksploatacji roślinnych surowców leczniczych. Cz. I. Problematyka badawcza naturalnych zasobów roślin. Ann. Acad. Med. Siles. 1990 a, (21): 117-126., Part II. Investigations of Natural Floral Resources in the Regions Unaff ected by Heavy Industry Anthropopression. Cz. II. Badania zasobów roślin leczniczych na obszarach nie podlegających antropresji wielkoprzemysłowej. Ibidem 1990 b, (21): 127-135.
 
14.
Jędrzejko K. Rośliny lecznicze i ich znaczenie we współczesnej terapii. Wiadomości Zielarskie 1990 c, Cz. I, 1-2: 16-17, ibidem 1990 d, Cz. II, 3: 13-14, ibidem 1990 e, Cz. III, 4: 16.
 
15.
Jędrzejko K. Medicinal plants and herbal materials in use in Poland: a check list – Wykaz roślin i surowców leczniczych stosowanych w Polsce. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2001, 393.
 
16.
Jędrzejko K., Klama H. Evaluation of Medicinal Species Resources In Phytocenoses of Kozy (Little Beskid, Silesian Uplands) – Propozycja oceny zasobności fi tocenoz okolic Kóz w gatunki lecznicze (Beskid Mały, Pogórze Śląskie), [w:] Ocena naturalnych zasobów roślin leczniczych metodami geobotanicznymi. K. Jędrzejko (red.), Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1985, 13-28.
 
17.
Jędrzejko K., Klama H. Wykaz ważniejszych leków homeopatycznych używanych w lecznictwie europejskim, [w:] Zagadnienia z botaniki farmaceutycznej i zielarstwa ogólnego. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1993, 139-186.
 
18.
Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J. Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. K. Jędrzejko (red.), Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1997, 695.
 
19.
Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J. Zasoby fl ory leczniczej w roślinności naturalnej i półnaturalnej województwa bielskiego. Wiadomości Zielarskie 1988, Cz. I. 7: 13-16, ibidem 1988, Cz. II, 8-9: 12-21.
 
20.
Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J. Zasoby fl ory leczniczej w roślinności naturalnej i półnaturalnej województwa katowickiego. Wiadomości Zielarskie 1989, Cz. I. (11): 17-18, ibidem 1989, Cz. II, (12): 5-8.
 
21.
Jędrzejko K., Konstanty K. Parki Miejskie Gliwice – Zabrze i Zabrze – Maciejów jako przykłady naturalnych zasobów roślin leczniczych na obszarach zurbanizowanych (GOP). Annales Academiae Medicae Silesiensis 2008, t. 62(5–6): 44-51.
 
22.
Jędrzejko K., Tajer A. Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych „Źródła Boliny Południowej” Katowice, „Wesoła Fala” Mysłowice oraz „Park Zadole” Katowice ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych. Annales Academiae Medicae Silesiensis 2009, vol. 63, 5:25- 40.
 
23.
Żarnowiec J., Jędrzejko K., Klama H.: Rośliny naczyniowe istniejących i projektowanych rezerwatów przyrody Makroregionu Południowego Polski ze szczególnym uwzględnieniem naturalnych zasobów roślin leczniczych. – The Vascular Plants of existing and Projected Nature Reserves of Southern Makroregion of Poland Evaluation of Natura Resources of Medicinal Plants. Opracow. pod kierunkiem K. Jędrzejko. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1997, 103.
 
24.
Żarnowiec J., Jędrzejko K., Klama H. Rośliny naczyniowe istniejących i projektowanych rezerwatów przyrody Makroregionu Południowego Polski ze szczególnym uwzględnieniem naturalnych zasobów roślin leczniczych. – The Vascular Plant sof existing and Projected Nature Reserves of Southern Makroregion of Poland Evaluation of Natura Resources of Medicinal Plants. Opracow. pod kierunkiem K. Jędrzejko. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 1997, 103.
 
25.
Biernacki L., Nowak L., Urbisz An., Urbisz A., Tokarska-Guzik B., 2000: Rośliny chronione, zagrożone i rzadkie we fl orze województwa śląskiego. Acta Biologica Silesiaca, 35 (52): 78-107.
 
26.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U. RP. Nr 168, 28.07.2004.
 
27.
Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny Polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, 1020.
 
28.
Broda B., Mowszowicz J. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych i użytkowych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000, 935.
 
29.
Farmakopea Polska. Wydanie IV, t. 2. PZWL, Warszawa 1970, 872.
 
30.
Farmakopea Polska. Wydanie V, t. 2. PZWL, Warszawa 1993, 530.
 
31.
Farmakopea P. Wydanie VI. Warszawa 2002, 1176.
 
32.
Farmakopea P. Wydanie VIII. Warszawa 2008, 1221.
 
33.
Kohlmünzer S. Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, 670.
 
34.
Samochowiec L. Kompendium ziołolecznictwa. Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002, 67-69.
 
35.
Sarwa A. Wielki leksykon roślin leczniczych. Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2001, 141–142.
 
36.
Strzelecka H., Kowalski J. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, 120.
 
37.
Ożarowski A. Leksykon leków naturalnych. 750 preparatów krajowych i zagranicznych na wszelkie dolegliwości. Agencja wydawnicza „COMES”, Katowice, 1993, 246-249.
 
38.
Ożarowski A., Jaroniewski W. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987, 44–45.
 
39.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. Flowering Plants and Pteridophytes of Poland a Check list – Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2002, 442.
 
40.
Rothmaler W. Exkursion fl ora für die Gebiete der DDR und der BRD, BD - 1 Niedere Pfl anzen – Grundband. Volk und wissen Volkseigner Verl. 1984, Berlin, 811.
 
41.
Rutkowski L. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2004, 814.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top