Bieżący numer
O czasopiśmie
Rada Naukowa
Kolegium Redakcyjne
Polityka prawno-archiwizacyjna
Kodeks etyki publikacyjnej
Wydawca
Informacja o przetwarzaniu danych osobowych w ramach plików cookies oraz subskrypcji newslettera
Archiwum
Dla autorów
Dla recenzentów
Kontakt
Recenzenci
Recenzenci rocznika 2024
Recenzenci rocznika 2023
Recenzenci rocznika 2022
Recenzenci rocznika 2021
Recenzenci rocznika 2020
Recenzenci rocznika 2019
Recenzenci rocznika 2018
Recenzenci rocznika 2017
Recenzenci rocznika 2016
Recenzenci rocznika 2015
Recenzenci rocznika 2014
Recenzenci rocznika 2013
Recenzenci rocznika 2012
Polecamy
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Sklep Wydawnictw SUM
Biblioteka Główna SUM
Polityka prywatności
Deklaracja dostępności
Recenzenci
Recenzenci rocznika 2024
Recenzenci rocznika 2023
Recenzenci rocznika 2022
Recenzenci rocznika 2021
Recenzenci rocznika 2020
Recenzenci rocznika 2019
Recenzenci rocznika 2018
Recenzenci rocznika 2017
Recenzenci rocznika 2016
Recenzenci rocznika 2015
Recenzenci rocznika 2014
Recenzenci rocznika 2013
Recenzenci rocznika 2012
Nowoczesne podejścia terapeutyczne w leczeniu dysfunkcji erekcyjnej – przegląd
1
Students’ Scientific Club, Department of Psychiatry, Faculty of Medical Sciences in Zabrze,
Medical University of Silesia, Katowice, Poland
2
Department of Psychiatry, Faculty of Medical Sciences in Zabrze, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
Autor do korespondencji
Michał Stojko
Studenckie Koło Naukowe, Katedra Psychiatrii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, ul. Pyskowicka 3, 42-600 Tarnowskie Góry
Studenckie Koło Naukowe, Katedra Psychiatrii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, ul. Pyskowicka 3, 42-600 Tarnowskie Góry
Ann. Acad. Med. Siles. 2025;79:159-167
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Zaburzenia erekcji (erectile dysfunction – ED) są istotnym problemem zdrowia publicznego, wpływającym zarówno na jakość życia pacjentów, jak i ich relacje intymne. Chociaż inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (phosphodiesterase type 5 inhibitors – PDE5-Is) stanowią standardowe leczenie pierwszego rzutu, znaczna część pacjentów nie osiąga zadowalających rezultatów. Rosnące zainteresowanie alternatywnymi metodami leczenia doprowadziło do eksploracji nowych terapii, w tym neurotoksyny botulinowej (botulinum neurotoxin – BoNT). BoNT zwiększa dopływ krwi do tkanek prącia poprzez rozluźnienie mięśni gładkich ciał jamistych dzięki hamowaniu uwalniania acetylocholiny. W niniejszym przeglądzie omówiono BoNT jako nowy środek w leczeniu ED oraz porównano bezpieczeństwo jej stosowania i skuteczność z zaawansowanymi metodami, takimi jak terapia endowaskularna, terapia komórkami macierzystymi, terapia osoczem bogatopłytkowym oraz terapia falą uderzeniową o niskiej intensywności. Omówiono mechanizmy działania, wyniki badań klinicznych oraz możliwe ograniczenia tych metod. Według najnowszych badań BoNT jest obiecującą alternatywą dla pacjentów z ED, którzy nie reagują na tradycyjne leczenie. Konieczne są jednak dodatkowe badania w celu ustalenia optymalnych schematów dawkowania oraz określenia długoterminowych korzyści nowych podejść terapeutycznych.
REFERENCJE (37)
1.
Kitaw T.A., Abate B.B., Tilahun B.D., Yilak G., Rede M.B., Getie A. et al. The global burden of erectile dysfunction and its associated risk factors in diabetic patients: an umbrella review. BMC Public Health 2024; 24(1): 2816, doi: 10.1186/s12889-024-20300-7.
2.
Goldstein I., Goren A., Li V.W., Tang W.Y., Hassan T.A. Epidemiology update of erectile dysfunction in eight countries with high burden. Sex. Med. Rev. 2020; 8(1): 48–58, doi: 10.1016/j.sxmr.2019.06.008.
3.
Yuan P., Chen Y., Sun T., Cui L., Wei Y., Li T. et al. Exploring potential genes and mechanisms linking erectile dysfunction and depression. Front. Endocrinol. 2023; 14: 1221043, doi: 10.3389/fendo.2023.1221043.
4.
Terentes-Printzios D., Ioakeimidis N., Rokkas K., Vlachopoulos C. Interactions between erectile dysfunction, cardiovascular disease and cardiovascular drugs. Nat. Rev. Cardiol. 2022; 19(1): 59–74, doi: 10.1038/s41569-021-00593-6.
5.
Takefuji Y. Exploring trends in erectile dysfunction research from 2017 to 2023: a focus on COVID-19, mental health, psychiatry, and drug. Sex. Disabil. 2024; 42: 521–526, doi: 10.1007/s11195-024-09841-2.
6.
Mirone V., Fusco F., Cirillo L., Napolitano L. Erectile dysfunction: from pathophysiology to clinical assessment. In: C. Bettocchi, G.M. Busetto, G. Carrieri, L. Cormio [eds]. Practical Clinical Andrology. Springer, Cham. 2023, p. 25–33, doi: 10.1007/978-3-031-11701-5_3.
7.
de Souza I.L.L., Ferreira E.D.S., Vasconcelos L.H.C., Cavalcante F.A., da Silva B.A. Erectile dysfunction: key role of cavernous smooth muscle cells. Front. Pharmacol. 2022; 13: 895044, doi: 10.3389/fphar.2022.895044.
8.
Caretta N., Feltrin G., Tarantini G., D’Agostino C., Tona F., Schipilliti M. et al. Erectile dysfunction, penile atherosclerosis, and coronary artery vasculopathy in heart transplant recipients. J. Sex. Med. 2013; 10(9): 2295–2302, doi: 10.1111/jsm.12233.
9.
Benevento B.T., Sipski M.L. Neurogenic bladder, neurogenic bowel, and sexual dysfunction in people with spinal cord injury. Phys. Ther. 2002; 82(6): 601–612, doi: 10.1093/ptj/82.6.601.
10.
Reddy A.G., Dick B.P., Natale C., Akula K.P., Yousif A., Hellstrom W.J.G. Application of botulinum neurotoxin in male sexual dysfunction: where are we now? Sex. Med. Rev. 2021; 9(2): 320–330, doi: 10.1016/j.sxmr.2020.05.004.
11.
Veiga L., Carolino E., Santos I., Veríssimo C., Almeida A., Grilo A. et al. Depressive symptomatology, temperament and oxytocin serum levels in a sample of healthy female university students. BMC Psychol. 2022; 10(1): 36, doi: 10.1186/s40359-022-00744-5.
12.
Zahr R.A., Kheir G.B., Mjaess G., Jabbour T., Chalhoub K., Diamand R. et al. Intra-cavernosal injection of botulinum toxin in the treatment of erectile dysfunction: a systematic review and meta-analysis. Urology 2022; 170: 5–13, doi: 10.1016/j.urology.2022.08.039.
13.
Mauermann M.L., Tracy J.A., Singer W. Autonomic neuropathies. In: E. Benarroch [ed.]. Autonomic neurology. Contemporary Neurology Series. New York, 2014; online edn, Oxford Academic, p. 205–216, doi: 10.1093/med/9780199920198.003.0015.
14.
Giuliano F., Denys P., Joussain C. Safety and effectiveness of repeated botulinum toxin A intracavernosal injections in men with erectile dysfunction unresponsive to approved pharmacological treatments: real-world observational data. Toxins 2023; 15(6): 382, doi: 10.3390/toxins15060382.
15.
Abdelrahman I.F.S., Raheem A.A., Elkhiat Y., Aburahma A.A., Abdel-Raheem T., Ghanem H. Safety and efficacy of botulinum neurotoxin in the treatment of erectile dysfunction refractory to phosphodiesterase inhibitors: results of a randomized controlled trial. Andrology 2022; 10(2): 254–261, doi: 10.1111/andr.13104.
16.
Giuliano F., Joussain C., Denys P. Safety and efficacy of intracavernosal injections of abobotulinumtoxinA (Dysport®) as add-on therapy to phosphodiesterase type 5 inhibitors or prostaglandin E1 for erectile dysfunction–case studies. Toxins 2019; 11(5): 283, doi: 10.3390/toxins11050283.
17.
El‐Shaer W., Ghanem H., Diab T., Abo-Taleb A., Kandeel W. Intra‐cavernous injection of BOTOX® (50 and 100 Units) for treatment of vasculogenic erectile dysfunction: randomized controlled trial. Andrology 2021; 9(4): 1166–1175, doi: 10.1111/andr.13010.
18.
Giuliano F., Denys P., Joussain C. Effectiveness and safety of intracavernosal incobotulinumtoxinA (Xeomin®) 100 U as an add-on therapy to standard pharmacological treatment for difficult-to-treat erectile dysfunction: a case series. Toxins 2022; 14(4): 286, doi: 10.3390/toxins14040286.
19.
Abdel Raheem A., Ghanem H., Fathy I., Ahmed A., Elkhiat Y., Abdel-Raheem Aly T.M. PS-05-007 Safety and efficacy of intra-cavernosal botulinum toxin injection in the treatment of patients with severe erectile dysfunction. J. Sex. Med. 2019; 16(5 Suppl 2): S15–S16, doi: 10.1016/j.jsxm.2019.03.076.
20.
Masterson T.A., Molina M., Ledesma B., Zucker I., Saltzman R., Ibrahim E. et al. Platelet-rich plasma for the treatment of erectile dysfunction: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. J. Urol. 2023; 210(1): 154–161, doi: 10.1097/JU.0000000000003481.
21.
Poulios E., Mykoniatis I., Pyrgidis N., Zilotis F., Kapoteli P., Kotsiris D. et al. Platelet-rich plasma (PRP) improves erectile function: a double-blind, randomized, placebo-controlled clinical trial. J. Sex. Med. 2021; 18(5): 926–935, doi: 10.1016/j.jsxm.2021.03.008.
22.
Shaher H., Fathi A., Elbashir S., Abdelbaki S.A., Soliman T. Is platelet rich plasma safe and effective in treatment of erectile dysfunction? Randomized controlled study. Urology 2023; 175: 114–119, doi: 10.1016/j.urology.2023.01.028.
23.
Saltzman R.G., Molina M.L., Ledesma B.R., Ibrahim E., Masterson T.A., Ramasamy R. Rationale and design for the COCKTAIL trial: a single-center, randomized, double-blind, sham-controlled study combining shockwave therapy and platelet-rich plasma for erectile dysfunction. Eur. Urol. Focus 2023; 9(1): 8–10, doi: 10.1016/j.euf.2022.09.015.
24.
Zaazaa A., Eid M.A., GamalEl Din S.F., Zeidan A., Hakeem A.A., Farag M.A.F. et al. Evaluation of platelet-rich fibrin matrix combined with PGE-1 injection on erectile function in patients with refractory response to PDE5-I: a randomized placebo-controlled study. Int. Urol. Nephrol. 2025; 57(1): 27–34, doi: 10.1007/s11255-024-04139-w.
25.
Leitão A.E., Vieira M.C.S., Pelegrini A., da Silva E.L., Guimarães A.C.A. A 6-month, double-blind, placebo-controlled, randomized trial to evaluate the effect of Eurycoma longifolia (Tongkat Ali) and concurrent training on erectile function and testosterone levels in androgen deficiency of aging males (ADAM). Maturitas 2021; 145: 78–85, doi: 10.1016/j.maturitas.2020.12.002.
26.
Rislanu A., Auwal H., Musa D., Auwal A. Comparative effectiveness of electrical stimulation and aerobic exercise in the management of erectile dysfunction: a randomized clinical trial. Ethiop. J. Health Sci. 2020; 30(6): 961–970, doi: 10.4314/ejhs.v30i6.14.
27.
La Vignera S., Condorelli R., Vicari E., D’Agata R., Calogero A. Aerobic physical activity improves endothelial function in the middle-aged patients with erectile dysfunction. Aging Male 2011; 14(4): 265–272, doi: 10.3109/13685538.2010.544344.
28.
Al Demour S., Jafar H., Adwan S., AlSharif A., Alhawari H., Alrabadi A. et al. Safety and potential therapeutic effect of two intracavernous autologous bone marrow-derived mesenchymal stem cells injections in diabetic patients with erectile dysfunction: an open-label phase I clinical trial. Urol. Int. 2018; 101(3): 358–365, doi: 10.1159/000492120.
29.
Levy J.A., Marchand M., Iorio L., Cassini W., Zahalsky M.P. Determining the feasibility of managing erectile dysfunction in humans with placental-derived stem cells. J. Am. Osteopath. Assoc. 2016; 116(1): e1–e5, doi: 10.7556/jaoa.2016.007.
30.
You D., Jang M.J., Song G., Shin H.C., Suh N., Kim Y.M. et al. Safety of autologous bone marrow-derived mesenchymal stem cells in erectile dysfunction: an open-label phase 1 clinical trial. Cytotherapy 2021; 23(10): 931–938, doi: 10.1016/j.jcyt.2021.06.001.
31.
Koga S., Horiguchi Y. Efficacy of a cultured conditioned medium of exfoliated deciduous dental pulp stem cells in erectile dysfunction patients. J. Cell. Mol. Med. 2022; 26(1): 195–201, doi: 10.1111/jcmm.17072.
32.
Kennady E.H., Bryk D.J., Ali M.M., Ratcliffe S.J., Mallawaarachchi I.V., Ostad B.J. et al. Low-intensity shockwave therapy improves baseline erectile function: a randomized sham-controlled crossover trial. Sex. Med. 2023; 11(5): qfad053, doi: 10.1093/sexmed/qfad053.
33.
De Oliveira P.S., De Oliveira T.R., Nunes Á., Martins F., Lopes T. Low-intensity shock wave therapy for erectile dysfunction and the influence of disease duration. Arch. Ital. Urol. Androl. 2019; 90(4): 276–282, doi: 10.4081/aiua.2018.4.276.
34.
Kalyvianakis D., Mykoniatis I., Pyrgidis N., Kapoteli P., Zilotis F., Hatzichristou D. The effect of combination treatment with low-intensity shockwave therapy and daily tadalafil on severe erectile dysfunction: a double-blind, randomized, sham-controlled clinical trial. J. Sex. Med. 2024; 21(6): 533–538, doi: 10.1093/jsxmed/qdae038.
35.
Kalyvianakis D., Mykoniatis I., Memmos E., Kapoteli P., Memmos D., Hatzichristou D. Low-intensity shockwave therapy (LiST) for erectile dysfunction: a randomized clinical trial assessing the impact of energy flux density (EFD) and frequency of sessions. Int. J .Impot. Res. 2020; 32(3): 329–337, doi: 10.1038/s41443-019-0185-0.
36.
Olsen A.B., Persiani M., Boie S., Hanna M., Lund L. Can low-intensity extracorporeal shockwave therapy improve erectile dysfunction? A prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled study. Scand. J. Urol. 2015; 49(4): 329–333, doi: 10.3109/21681805.2014.984326.
37.
Aschenbach R., Steiner T., Kerl M.J., Zangos S., Basche S., Vogl T.J. Endovascular embolisation therapy in men with erectile impotence due to veno-occlusive dysfunction. Eur. J. Radiol. 2013; 82(3): 504–507, doi: 10.1016/j.ejrad.2012.10.030.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 1734-025X |
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, jako Operator Serwisu annales.sum.edu.pl, przetwarza dane osobowe zbierane podczas odwiedzania Serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o Użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje, zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka), a także poprzez gromadzenie logów serwera www, będącego w posiadaniu Operatora Serwisu. Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie danych w tych celach, odmówić zgody lub uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji.
Możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie danych w tych celach, odmówić zgody lub uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji.
