W S T Ę P:
Artykuł jest kontynuacją opracowań dotyczących wykorzystania zasobów roślin leczniczych na świecie z możliwością ich wykorzystania jako źródła surowcowego do produkcji leków przydatnych w lecznictwie i profilaktyce schorzeń laryngologicznych.

WYNIKI:
Przedstawiono wykaz 226 gatunków roślin leczniczych stosowanych w laryngologii na świecie pod kątem ich właściwości farmakologicznych i cennych cech użytkowych. W ośmiu kolumnach przedstawiono: liczbę porządkową, nazwę gatunkową, formę życiową, zastosowanie w typach lecznictwa, związki czynne farmakologicznie zawarte w surowcach roślinnych, główne działania farmakologiczne, surowiec roślinny i inne cechy użytkowe.

W N I O S K I:
Wybrane gatunki w zdecydowanej większości należą do roślin wieloletnich. Często wykorzystywane są w tradycyjnej polskiej medycynie ludowej, naturalnej, homeopatycznej i weterynaryjnej. Nierzadko są to taksony farmakopealne i ujęte w Urzędowym spisie leków oraz indeksie roślin leczniczych świata. Spośród wielu aktywnych substancji chemicznych do najczęściej wymienionych należą: izoprenoidy, flawonoidy, węglowodany i związki pokrewne oraz fenole, alkaloidy i garbniki. Z działań farmakologicznych najczęściej wykorzystanych w laryngologii najliczniej reprezentowane są surowce wykazujące właściwości: antyseptyczne, przeciwzapalne, ściągające, rozkurczowe, wykrztuśne, przeciwbólowe i przeciwdrobnoustrojowe. Główne surowce lecznicze to: liść, ziele oraz olejki eteryczne. Do średnio licznych należą: korzeń, owoc i kwiat. Do rzadkich surowców zaliczono korę, nasiona oraz żywicę. W wykazie znajdują się gatunki posiadające wiele innych cech użytkowych jak: ozdobne, aromatyczne, przydatne w przemyśle kosmetycznym, barwierskim, spożywczym i w rolnictwie. Niektóre z nich zawierają substancje toksyczne dla ludzi i zwierząt.