Gojenie ran – charakterystyka idealnego opatrunku
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Community Pharmacy, Faculty of Pharmaceutical Sciences in Sosnowiec, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
2
Department of Clinical Chemistry and Laboratory Diagnostics, Faculty of Pharmaceutical Sciences in Sosnowiec, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
3
Students’ Research Club at the Department of Community Pharmacy, Faculty of Pharmaceutical Sciences in Sosnowiec, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
 
Autor do korespondencji
Paweł Olczyk   

Department of Community Pharmacy, Faculty of Pharmaceutical Sciences in Sosnowiec, Medical University of Silesia, Katowice, Poland, Kasztanowa 3, 41-200 Sosnowiec
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2023;77:197-203
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Gojenie się ran to proces dynamiczny, którego celem jest przywrócenie homeostazy oraz funkcjonalności uszkodzonej tkanki. To wysoce złożony, wieloetapowy proces, którego zaburzenie prowadzi do powikłań i problemów zdrowotnych osoby poszkodowanej. Omawiany proces przebiega w ustroju ludzkim dwiema drogami. Pierwszą z nich jest ziarninowanie, drugą rychłozrost. Niezależnie od sposobu gojenia się rany, poszczególne fazy tego procesu wzajemnie nachodzą na siebie, gdzie przed zakończeniem fazy poprzedniej rozpoczyna się następna. Rozgraniczenie poszczególnych faz ma charakter czysto praktyczny. Wyróżnia się cztery fazy gojenia: fazę hemostazy, fazę zapalenia, fazę proliferacyjną – inaczej fazę replikacji i syntezy – oraz fazę remodelingu. Proces gojenia się ran jest procesem naturalnie zachodzącym w organizmie, długotrwałym i złożonym, który zachodzi w przypadku zranienia. Nieprawidłowy przebieg gojenia może skutkować wystąpieniem ran przewlekłych, martwic czy nadmiernego bliznowacenia. Wspomaganiem tego naturalnie zachodzącego w organizmie procesu jest leczenie ran. W przypadkach wymagających takiego wsparcia stosuje się opatrunki, które są elementem niezbędnym, mającym zastosowanie w ochronie zdrowia. Idealny opatrunek powinien: tworzyć barierę przed czynnikami zewnętrznymi, utrzymywać odpowiednie środowisko w łożysku rany (odpowiednia temperatura, wysoka wilgotność, lekko kwaśne pH, umożliwienie wymiany gazowej), absorbować nadmiar krwi oraz wysięku, utrzymywać ranę w czystości – oczyszczać z tkanki martwiczej i toksyn – nie przywierać do rany, aby uniknąć jej uszkodzenia w trakcie wymiany opatrunku, nie wykazywać działania uczulającego, a także drażniącego.
 
REFERENCJE (33)
1.
Fornalski J. Wound healing with hypertrophic scars – treatment metods. [Article in Polish]. Nowa Med. 2006; 4: 66–70.
 
2.
Witmanowski H., Lewandowicz E., Zieliński T., Łuczkowska M., Kruk-Jeromin J. Hypertrophic scars and keloids Part I. Pathogenesis and pathomechanism. [Article in Polish]. Adv. Dermatol. Allergol./Post. Dermatol. Alergol. 2008; 25(3): 107–115.
 
3.
Jachowicz R. Farmacja praktyczna. Wyd. Lekarskie PZWL. Warszawa 2016.
 
4.
Olczyk P., Mencner Ł., Komosinska-Vassev K. The role of the extracellular matrix components in cutaneous wound healing. Biomed. Res. Int. 2014; 2014: 747584, doi: 10.1155/2014/747584.
 
5.
de Mendonça R.J., Coutinho-Netto J. Cellular aspects of wound healing. An. Bras. Dermatol. 2009; 84(3): 257–262, doi: 10.1590/s0365-05962009000300007.
 
6.
Werner S., Grose R. Regulation of wound healing by growth factors and cytokines. Physiol. Rev. 2003; 83(3): 835–870, doi: 10.1152/physrev.2003.83.3.835.
 
7.
Pikuła M., Langa P., Kosikowska P., Trzonkowski P. Komórki macierzyste i czynniki wzrostu w gojeniu ran. Postepy Hig. Med. Dosw. 2015; 69: 874–885, doi: 10.5604/17322693.1162989.
 
8.
Werner S., Krieg T., Smola H. Keratinocyte–fibroblast interactions in wound healing. J. Invest. Dermatol. 2007; 127(5): 998–1008, doi: 10.1038/sj.jid.5700786.
 
9.
Wilemska-Kucharzewska K., Bednarczyk M., Rojczyk E., Pałasz A., Kucharzewski M. Rola cytokin w procesie gojenia ran. Leczenie Ran 2015; 12(2): 41–47.
 
10.
Ghatak S., Maytin E.V., Mack J.A., Hascall V.C., Atanelishvili I., Moreno Rodriguez R. et al. Roles of proteoglycans and glycosaminoglycans in wound healing and fibrosis. Int. J. Cell Biol. 2015; 2015: 834893, doi: 10.1155/2015/834893.
 
11.
Kotschy M., Kotschy D., Witkiewicz W. The role of tissue factor and tissue factor pathway inhibitor in blood coagulation and in thrombotic complications. Kardiol. Pol. 2010; 68(10): 1158–1162.
 
12.
Staniszewska M., Słuczanowska-Głąbowska S., Drukała J. Stem cells and skin regeneration. Folia Histochem. Cytobiol. 2011; 49(3): 375–380, doi: 10.5603/fhc.2011.0053.
 
13.
Braddock M. The transcription factor Egr-1: a potential drug in wound healing and tissue repair. Ann. Med. 2001; 33(5): 313–318, doi: 10.3109/07853890109002083.
 
14.
Marciniak A., Grześk G., Koziński M., Grześk E., Kubica J. Zmienność dobowa w układzie hemostazy. Folia Cardiol. Excerpta 2010; 5(1): 1–7.
 
15.
Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner. Wrocław 2017.
 
16.
Sinno H., Prakash S. Complements and the wound healing cascade: an updated review. Plast. Surg. Int. 2013; 2013: 146764, doi: 10.1155/2013/146764.
 
17.
Velnar T., Bailey T., Smrkolj V. The wound healing process: an overview of the cellular and molecular mechanisms. J. Int. Med. Res. 2009; 37(5): 1528–1542, doi: 10.1177/147323000903700531.
 
18.
Sundy J.S., Haynes B.F. Cytokines and adhesion molecules in the pathogenesis of vasculitis. Curr. Rheumatol. Rep. 2000; 2(5): 402–410, doi: 10.1007/s11926-000-0040-8.
 
19.
Gantwerker E.A., Hom D.B. Skin: histology and physiology of wound healing. Facial Plast. Surg. Clin. North Am. 2011; 19(3): 441–453, doi: 10.1016/j.fsc.2011.06.009.
 
20.
Li J., Chen J., Kirsner R. Pathophysiology of acute wound healing. Clin. Dermatol. 2007; 25(1): 9–18, doi: 10.1016/j.clindermatol.2006.09.007.
 
21.
Bielefeld K.A., Amini-Nik S., Alman B.A. Cutaneous wound healing: recruiting developmental pathways for regeneration. Cell. Mol. Life Sci. 2013; 70(12): 2059–2081, doi: 10.1007/s00018-012-1152-9.
 
22.
Rodrigues M., Kosaric N., Bonham C.A., Gurtner G.C. Wound healing: a cellular perspective. Physiol. Rev. 2019; 99(1): 665–706, doi: 10.1152/physrev.00067.2017.
 
23.
Liekens S., De Clercq E., Neyts J. Angiogenesis: regulators and clinical applications. Biochem. Pharmacol. 2001; 61(3): 253–270, doi: 10.1016/S0006-2952(00)00529-3.
 
24.
Belperio J.A., Keane M.P., Arenberg D.A., Addison C.L., Ehlert J.E., Burdick M.D. et al. CXC chemokines in angiogenesis. J. Leukoc. Biol. 2000; 68(1): 1–8, doi: 10.1189/jlb.68.1.1.
 
25.
Broughton G. 2nd, Janis J.E., Attinger C.E. The basic science of wound healing. Plast. Reconstr. Surg. 2006; 117(7 Suppl): 12S–34S, doi: 10.1097/01.prs.0000225430.42531.c2.
 
26.
Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego. E. Walewska [ed.]. Wyd. Lekarskie PZWL. Warszawa 2012.
 
27.
Artem Ataide J., Caramori Cefali L., Machado Croisfelt F., Arruda Martins Shimojo A., Oliveira-Nascimento L., Gava Mazzola P. Natural actives for wound healing: A review. Phytother. Res. 2018; 32(9): 1664–1674, doi: 10.1002/ptr.6102.
 
28.
Manowska M. The role of specialist dressing in the local treatment of second-degree burn wound on the leg – case report. Forum Leczenia Ran 2021; 2(3): 135–138, doi: 10.15374/FLR2021017.
 
29.
Finnerty C.C., Jeschke M.G., Branski L.K., Barret J.P., Dziewulski P., Herndon D.N. Hypertrophic scarring: the greatest unmet challenge after burn injury. Lancet 2016; 388(10052): 1427–1436, doi: 10.1016/S0140-6736(16)31406-4.
 
30.
Kozłowska E., Cierzniakowska K., Szewczyk M.T. Postępowanie miejscowe w oparzeniach. Chir. Dypl. 2019; 3: 1–3 [online] https://podyplomie.pl/chirurgi... [acces-sed on 13 October 2023].
 
31.
Olczyk P., Komosinska-Vassev K., Krzyminiewski R., Kasperczyk J., Ramos P., Dobosz B. et al. The estimation of blood paramagnetic center changes during burns management with biodegradable propolis-nanofiber dressing. Oxid. Med. Cell. Longev. 2020; 2020: 3675603, doi: 10.1155/2020/3675603.
 
32.
Komosinska-Vassev K., Olczyk P., Kasperczyk J., Pilawa B., Krzyminiewski R., Dobosz B. et al. EPR spectroscopic examination of different types of paramagnetic centers in the blood in the course of burn healing. Oxid. Med. Cell. Longev. 2019; 2019: 7506274, doi: 10.1155/2019/7506274.
 
33.
Shi C., Wang C., Liu H., Li Q., Li R., Zhang Y. et al. Selection of appropriate wound dressing for various wounds. Front. Bioeng. Biotechnol. 2020; 8: 182, doi: 10.3389/fbioe.2020.00182.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top