Muzeoterapia – nowy kierunek terapii zaburzeń emocjonalnych
Więcej
Ukryj
1
Katedra i Zakład Medycyny i Epidemiologii Środowiskowej, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
2
Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego, Dąbrowa Górnicza
3
Intercultural Compass, Hannover, Niemcy
Autor do korespondencji
Jadwiga Jośko-Ochojska
Katedra i Zakład Medycyny i Epidemiologii Środowiskowej, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze
Ann. Acad. Med. Siles. 2022;76:61-69
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Jedną z najnowszych metod radzenia sobie ze stresem jest muzeoterapia. To świadome wykorzystanie przez arteterapeutów pozytywnego oddziaływania sztuki zgromadzonej w muzeach na samopoczucie psychiczne, fizyczne, duchowe i socjalne konkretnej osoby. Ta forma terapii wspomagającej klasyczne leczenie chorób somatycznych i psychicznych daje wyjątkowe korzyści. Zmniejsza szkodliwe działanie stresu, polepszając jakość życia w chorobie i rokowania na przyszłość, a nawet przyspieszając powrót do zdrowia. Muzeoterapia zwiększa uważność, a dzięki udziałowi arteterapeuty, który nawiązuje z chorym więź, powoduje, że chory staje się bardziej otwarty, częściej opowiada własne historie, dzieli się skojarzeniami i emocjami. Metoda ta rozwija także empatię, szczególnie pożądaną u studentów medycyny i lekarzy. Muzeoterapia jest już stosowana na świecie jako leczenie wspomagające. W Kanadzie i Francji funkcjonuje praktyka tzw. „muzeum na receptę” i „muzeum w szpitalu”. W Polsce pionierem tej terapii jest prof. Robert Kotowski, dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach. Najczęściej korzystają z niej pacjenci z chorobami onkologicznymi, z demencją (choroby Alzheimera, Parkinsona i inne), nadciśnieniem, cukrzycą, przewlekłym bólem, osoby ze spektrum autyzmu, a także niepełnosprawne. Wspomniane działania wpływają na kreatywność i dobre samopoczucie, pomagają obniżyć poziom lęku, bólu i depresji, zmniejszają samotność i bezsenność, ułatwiają pokonywanie życiowych trudności, zwiększają poczucie własnej wartości, pomagają też w akceptacji samego siebie. Myśląc o przyszłości nowoczesnej medycyny, należy pamiętać o uzupełnieniu zajęć dydaktycznych dla studentów medycyny o takie zagadnienia jak terapie wspomagające, które zyskują coraz większe znaczenie. Nowoczesna medycyna to także medycyna zintegrowana, łącząca medycynę klasyczną z innymi formami terapii, wśród których muzeoterapia zajmuje szczególne miejsce.
REFERENCJE (40)
1.
Jośko-Ochojska J., Ochojski A. Rozmowy przy kawie: o stresie, lęku i traumie. Wyd. Rozmowy. Rybnik 2019.
2.
Gallo L.M.H., Giampietro V., Zunszain P.A., Tan K.S. Covid-19 and mental health: could visual art exposure help? Front. Psychol. 2021; 12: 650314, doi: 10.3389/fpsyg.2021.650314.
3.
Berridge K.C., Kringelbach M.L. Pleasure systems in the brain. Neuron 2015; 86(3): 646–664, doi: 10.1016/j.neuron.2015.02.018.
4.
McClure S.M., York M.K., Montague P.R. The neural substrates of reward processing in humans: the modern role of fMRI. Neuroscientist 2004; 10(3): 260–268, doi: 10.1177/1073858404263526.
5.
Vartanian O., Skov M. Neural correlates of viewing paintings: evidence from a quantitative meta-analysis of functional magnetic resonance imaging data. Brain Cogn. 2014; 87: 52–56, doi: 10.1016/j.bandc.2014.03.004.
6.
Ishizu T., Zeki S. The brain’s specialized systems for aesthetic and perceptual judgement. Eur. J. Neurosci. 2013; 37(9): 1413–1420, doi: 10.1111/ejn.12135.
7.
Clow A., Fredhoi C. Normalisation of salivary cortisol levels and self-report stress by a brief lunchtime visit to an art gallery by London City workers. J. Holist. Healthc. 2006; 3(2): 29–32.
8.
Mastandrea S., Fagioli S., Biasi V. Art and psychological well-being: linking the brain to the aesthetic emotion. Front. Psychol. 2019; 10: 739, doi: 10.3389/fpsyg.2019.00739.
9.
Polusny M.A., Erbes C.R., Thuras P., Moran A., Lamberty G.J., Collins R.C. et al. Mindfulness-based stress reduction for posttraumatic stress disorder among veterans: a randomized clinical trial. JAMA 2015; 314(5): 456–465, doi: 10.1001/jama.2015.8361.
10.
Hölzel B.K., Carmody J., Evans K.C., Hoge E.A., Dusek J.A., Morgan L. et al. Stress reduction correlates with structural changes in the amygdala. SCAN 2010; 5(1): 11–17, doi: 10.1093/scan/nsp034.
11.
Fancourt D., Finn S. What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2019. (Health Evidence Network synthesis report 67).
12.
Rizzolatti G., Fadiga L., Gallese V., Fogassi L. Premotor cortex and the recognition of motor actions. Brain Res. Cogn. Brain Res. 1996; 3(2): 131–141, doi: 10.1016/0926-6410(95)00038-0.
13.
Rizzolatti G., Fogassi L., Gallese V. Neurophysiological mechanisms underlying the understanding and imitation of action. Nat. Rev. Neurosci. 2001; 2(9): 661–670, doi: 10.1038/35090060.
14.
Rizzolatti G., Craighero L. The mirror-neuron system. Annu. Rev. Neurosci. 2004; 27: 169–192, doi: 10.1146/annurev.neuro.27.070203.144230.
15.
Jośko-Ochojska J. Neurofizjologia empatii – o tym, jak człowiek kształtuje człowieka. [W:] Zrozumieć drugiego człowieka: empatia w medycynie i komunikacji społecznej. J. Jośko-Ochojska [red.]. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice 2015, s. 11–40.
16.
He B., Prasad S., Higashi R.T., Goff H.W. The art of observation: a qualitative analysis of medical students’ experiences. BMC Med. Educ. 2019; 19(1): 234, doi: 10.1186/s12909-019-1671-2.
17.
Potash J.S., Chen J.Y., Lam C.L.K., Chau W.T.V. Art-making in a family medicine clerkship: how does it affect medical student empathy? BMC Med. Educ. 2014; 14: 247.
18.
Legari S. On Museotherapy. [W:] Museotherapy: how does it work? Museum as a place of therapy. R. Kotowski, E.B. Zybert [red.]. The National Museum in Kielce. Kielce 2020, s. 43–53.
19.
Thomson L.J., Lockyer B., Camic P.M., Chatterjee H.J. Effects of a museum-based social prescription intervention on quantitative measures of psychological wellbeing in older adults. Perspect. Public Health 2018; 138(1): 28–38, doi: 10.1177/1757913917737563.
20.
Bungay H., Clift S. Arts on prescription: a review of practice in the UK. Perspect. Public Health 2010; 130(6): 277–281, doi: 10.1177/1757913910384050.
21.
Poulos R.G., Marwood S., Harkin D., Opher S., Clift S., Cole A.M.D. et al. Arts on prescription for community-dwelling older people with a range of health and wellness needs. Health Soc. Care Community 2019; 27(2): 483–492, doi: 10.1111/hsc.12669.
22.
Commonwealth Home Support Programme – Program Manual 2020–2022 [pdf]. Australian Government. Department of Health. Canberra 2018. Available at:
https://www.health.gov.au/site... [accessed on 27 June 2022].
23.
Monsuez J.J., François V., Ratiney R., Trinchet I., Polomeni P., Sebbane G. et al. Museum moving to inpatients: Le Louvre à l’hôpital. Int. J. Environ. Res. Public Health 2019; 16(2): 206, doi: 10.3390/ijerph16020206.
24.
Museotherapy: how does it work? Museum as a place of therapy. R. Kotowski, E.B. Zybert [red.]. The National Museum in Kielce. Kielce 2020.
25.
Cook S.A., Salmon P., Hayes G., Byrne A., Fisher P.L. Predictors of emotional distress a year or more after diagnosis of cancer: a systematic review of the literature. Psychooncology 2018; 27(3): 791–801, doi: 10.1002/pon.4601.
26.
Glinzak L. Effects of art therapy on distress levels of adults with cancer: a proxy pretest study. Art Ther. 2016; 33: 27–34, doi: 10.1080/07421656.2016.1127687.
27.
Deane K., Carman M., Fitch M. The cancer journey: bridging art therapy and museum education. Can. Oncol. Nurs. J. 2000; 10(4): 140–146, doi: 10.5737/1181912x104140142.
28.
Deane K., Fitch M., Carman M. An innovative art therapy program for cancer patients. Can. Oncol. Nurs. J. 2000; 10(4): 147–157, doi: 10.5737/1181912x104147151.
29.
Geue K., Goetze H., Buttstaedt M., Kleinert E., Richter D., Singer S. An overview of art therapy interventions for cancer patients and the results of research. Complement. Ther. Med. 2010; 18(3–4): 160–170, doi: 10.1016/j.ctim.2010.04.001.
30.
Wood M.J., Molassiotis A., Payne S. What research evidence is there for the use of art therapy in the management of symptoms in adults with cancer? A systematic review. Psychooncology 2011; 20(2): 135–145, doi: 10.1002/pon.1722.
31.
De Feudis R.L., Graziano G., Lanciano T., Garofoli M., Lisi A., Marzano N. An art therapy group intervention for cancer patients to counter distress before chemotherapy. Arts Health 2021; 13(1): 35–48, doi: 10.1080/17533015.2019.1608566.
32.
Czamanski-Cohen J., Wiley J.F, Sela N., Caspi O., Weihs K. The role of emotional processing in art therapy (REPAT) for breast cancer patients. J. Psychosoc. Oncol. 2019; 37(5): 586–598, doi: 10.1080/07347332.2019.1590491.
33.
Raybin J.L., Krajicek M. Creative arts therapy in the context of children with cancer: a concept analysis. J. Pediatr. Oncol. Nurs. 2020; 37(2): 82–90, doi: 10.1177/1043454219878397.
34.
Bosman J.T., Bood Z.M., Scherer-Rath M., Dörr H., Christophe N., Sprangers M.A.G., van Laarhoven H.W.M. The effects of art therapy on anxiety, depression, and quality of life in adults with cancer: a systematic literature review. Support. Care Cancer 2021; 29(5): 2289–2298, doi: 10.1007/s00520-020-05869-0.
35.
Rosenberg F. The MoMA Alzheimer’s Project: Programming and resources for making art accessible to people with Alzheimer’s disease and their caregivers. Arts & Health 2009; 1(1): 93–97, doi: 10.1080/17533010802528108.
36.
Flatt J.D., Liptak A., Oakley M.A., Gogan J., Varner T., Lingler J.H. Subjective experiences of an art museum engagement activity for persons with early-stage Alzheimer’s disease and their family caregivers. Am. J. Alzheimers Dis. Other Demen. 2015; 30(4): 380–389, doi: 10.1177/1533317514549953.
37.
Raja S.N., Carr D.B., Cohen M., Finnerup N.B., Flor H., Gibson S. et al. The revised International Association for the Study of Pain definition of pain: concepts, challenges, and compromises. Pain 2020; 161(9): 1976–1982, doi: 10.1097/j.pain.0000000000001939.
38.
Koebner I.J., Fishman S.M., Paterniti D., Sommer D., Ward D., Joseph J.G. Curating care: the design and feasibility of a partnership between an art museum and an academic pain center. Curator 2018; 61(3): 415–429, doi: 10.1111/cura.12271.
39.
Koebner I.J., Fishman S.M., Paterniti D., Sommer D., Witt C.M., Ward D., Joseph J.G. The art of analgesia: a pilot study of art museum tours to decrease pain and social disconnection among individuals with chronic pain. Pain Med. 2019; 20(4): 681–691, doi: 10.1093/pm/pny148.
40.
Silverman L.H. The Social Work of Museums. Routledge. New York 2010.
CYTOWANIA (1):
1.
W poszukiwaniu azylu, czyli nuda w postmodernistycznym muzeum
Joanna Lenik
Zoon Politikon