Wstęp:
Aby obniżyć częstość występowania próchnicy zębów w Żywcu, władze samorządowe wdrożyły program dedykowany dzieciom w wieku 4–15 lat. Program obejmował działania edukacyjne i profilaktyczne (badanie jamy ustnej oraz lakowanie I i II stałych zębów trzonowych). Celem pracy było zmierzenie skuteczności programu zdrowotnego.

Materiał i metody:
W badaniu wzięli udział 12-letni uczniowie: z miasta Żywiec objęci programem profilaktycznym (grupa P; n = 441); z miasta Żywiec nieobjęci takim programem (grupa CT; n = 131) oraz ze wsi w powiecie żywieckim, również nieuczestniczący w programie (grupa CR; n = 135). Skuteczność programu była oceniana na podstawie wiedzy dzieci na temat zdrowia jamy ustnej oraz oceny stanu uzębienia, w szczególności pierwszych i drugich zębów trzonowych stałych.

Wyniki:
Dzieci z grupy P miały większą wiedzę (p < 0,001), obserwowano u nich niższą częstotliwość próchnicy zębów stałych (p < 0,001), niższe średnie wartości DMFT (1,3; p < 0,001) i DMFS (1,4; p < 0,001), niższe wartości SiC (3,2; p < 0,001) oraz wyższe wskaźniki lakowania I (p < 0,001) i II (p < 0,001) zębów trzonowych niż w obu grupach kontrolnych. Dla porównania w grupie CT: DMFT = 4,5; DMFS = 5,2; SiC = 7,2, w grupie CR: DMFT = 3,5; DMFS = 4,3; SiC = 7,0. Wskaźnik leczenia zębów w grupie CR (0,44) był znacznie niższy niż w grupach P (0,80) i CT (0,76).

Wnioski:
Realizacja programu profilaktycznego o takim charakterze mogłaby przynieść korzyści nie tylko w Polsce, lecz także w krajach, w których stan zdrowia jamy ustnej jest bardzo niekorzystny.