Reformy zdrowotne w Polsce a problem korupcji – w poszukiwaniu determinantów przebiegu procesów reformatorskich
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Polityki Zdrowotnej Wydział Zdrowia Publicznego Śląski Uniwersytet Medyczny
 
 
Autor do korespondencji
Krzysztof Krajewski-Siuda   

Zakład Polityki Zdrowotnej Wydział Zdrowia Publicznego Śląski Uniwersytet Medyczny ul. Piekarska 18 41-902 Bytom tel./fax 32 3976539
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2010;64:75-90
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Artykuł jest przedstawieniem procesu kształtowania się stanowisk dwóch grup, które doświadczyły zmiany dystrybucji interesu wskutek reform zdrowotnych 1999 i 2003 roku. Próbuje także udowodnić tezę, iż zmiana kierunku dystrybucji profi tów zaistniała wskutek reformy 1999 roku mogła być jednym z głównych czynników decydujących o kształcie i przebiegu kolejnej reformy, wdrożonej w 2003 r. Jednym z głównych punktów odniesienia dla rozważań jest problem korupcji jako jednego z kanałów dystrybucji korzyści fi nansowych w określonym otoczeniu instytucjonalnym.

Materiał i metody:
Badanie zrealizowano w oparciu o systematyczny przegląd materiałów źródłowych dotyczących problemu korupcji w ochronie zdrowia oraz analizę doniesień prasowych na podstawie dwóch największych dzienników w Polsce. Kształtowanie się stanowisk grup interesu przeanalizowano przy użyciu metody mapowania politycznego.

Wyniki:
Lekarze są przez opinię publiczną postrzegani jako jedna z najbardziej skorumpowanych grup zawodowych w Polsce. Zjawisko często dotyczy ordynatorów szpitalnych oddziałów oraz znanych specjalistów klinicznych. Zmiana modelu finansowania ochrony zdrowia wskutek reformy 1999 roku stanowiła potencjalne zagrożenie dla nieformalnego systemu, który grupie tej dostarczał dodatkowych profi tów. Jednocześnie reforma pozwoliła wyraźnie poprawić sytuację finansową lekarzy rodzinnych, z uwagi na kapitacyjną metodę finansowania tych świadczeń oraz upowszechnienie się prywatnych praktyk kontaktowanych przez publicznego płatnika. Doszło tym samym do instytucjonalizacji dwóch grup interesu, których próba sił znalazła ujście w drugim procesie reformatorskim w roku 2003.

Wnioski:
Wstrzymywanie procesów reformatorskich w pierwszej dekadzie okresu transformacji, jak również odwrócenie procesu reform w 2003 roku należy traktować jako zbieżne z interesem grupy klinicystów zagrożonych utratą korzyści czerpanych z opłat nieformalnych i wpływów decyzyjnych na rzecz nowo krystalizującej się grupy lekarzy rodzinnych. Istnieje prawdopodobieństwo stymulowania kształtu projektu reformy wdrożonej w 2003 roku grą interesów skupiających się wokół korzyści uzyskiwanych w drodze opłat nieformalnych.

FINANSOWANIE
Praca zrealizowana przy wsparciu fi nansowych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, w ramach projektu o numerze NN-2-056/07.
ISSN 0208-5607
REFERENCJE (69)
1.
Reich M.R. The politics of health sector reform in developing countries: three cases of pharmaceutical policy. Health Policy 1995, 32 (1-3): 47–77.
 
2.
Włodarczyk C. Reformy Zdrowotne – uniwersalny kłopot. Wydawnictwo UJ, Kraków 2003.
 
3.
Dudek A. Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–2001. Wydawnictwo Arkana, Kraków 2002.
 
4.
Gawin D. Obóz solidarnościowy – wzlot, upadek i odbudowa idei demokracji. W: Nelicki A. (red.). O naprawę III Rzeczypospolitej. Instytut Spraw Publicznych, Wydawnictwo Platan, Kraków 1998: 81 – 116.
 
5.
Cichocka E. Główne założenia. W: Kolarska – Bobińska L. (red.). Cztery Reformy. Od Koncepcji do Realizacji. Instytut Spraw Publicznych, Ofi cyna Naukowa, Warszawa 2000: 139–144.
 
6.
Bossert T., Włodarczyk C. Unpredictable Politics: Policy Process of Health Reform in Poland. www.hsph.harvard.edu/ihsg/publications/pdf/No-74.pdf.
 
7.
Włodarczyk C. Droga do ubezpieczeń zdrowotnych. Wędrówka koncepcji reformatorskich w procesie polityki zdrowotnej. Zdrowie i Zarządzanie 1999, 2(I): 13 –28.
 
8.
Figueras J., McKee M., Cain J., Lessof S. (eds.). Health care systems in transition: learning from experience. World Health Organization, European Observatory on Health Care Systems and Policies, Copenhagen 2004.
 
9.
Tymowska K. Health care under transformation in Poland. Health Policy 2001, 56: 85–98.
 
10.
Health Care Systems in Transition. Poland. European Observatory on Health Care Systems, Copenhagen 1999.
 
11.
Reich M.R. Applied Political Analysis for Health Policy Reform. Current Issues in Public Health 1996, 2: 186–191;.
 
12.
Reich M.R., Cooper D.M. PolicyMaker: Computer-Assisted Political Analysis. Software and Manual. PoliMap, Brookline MA 1996.
 
13.
Formal and Informal Household Spending On Health: A Multicountry Study In Central And Eastern Europe. Harvard School of Public Health, Boston MA 2003.
 
14.
Chawla M., Beraman P., Kawiorska D. Financing health services in Poland: new evidence on private expenditures. Health Economics 1998, 7(4): 337–346.
 
15.
Shahriari H., Belli P., Lewis M. Institutional Issues in Informal Health Payments in Poland. Report on the Qualitative Part of the Study. The International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank, Washington 2001.
 
16.
May K. Rzecz o specjalizacji. Służba Zdrowia 2005, 1 –16: 25–27.
 
17.
Lawthers A.G. Różański B.S., Niżankowski R., Ryś A. Using patient surveys to measure the quality of outpatient care in Kraków, Poland. International Journal for Quality in Health Care 1999, 6(11): 497–506.
 
18.
Kowalska - Koprowska I. Reformowanie opieki zdrowotnej w świetle programów, ustaw i w opiniach decydentów. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie 2003, 1(I): 65 – 76.
 
19.
Włodarczyk C. Podstawowa opieka zdrowotna. W: Golinowska S. (red.). Opieka zdrowotna w Polsce po reformie. Centrum Analiz Społeczno – Ekonomicznych, Warszawa 2002: 119–160.
 
20.
Sułek H. To państwo, rząd ponoszą odpowiedzialność za kreowanie i realizowanie polityki zdrowotnej. Wywiad z M. Łapińskim. Zdrowie i Zarządzanie 2002, 6: 8 –10.
 
21.
Narodowa Ochrona Zdrowia. Strategiczne kierunki działań Ministerstwa Zdrowia w latach 2002–2003. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2002.
 
22.
Stanowisko opracowane na seminarium zorganizowanym przez Instytut Spraw Publicznych dnia 15 marca 2002 r. ws. dokumentu Narodowa Ochrona Zdrowia. Strategiczne kierunki działania Ministerstwa Zdrowia w latach 2002 – 2003. Antidotum 2002, 5: 42–44.
 
23.
Włodarczyk C. Niebezpieczna koncentracja władzy. Służba Zdrowia 2002, 57 – 62: 4 – 9.
 
24.
Narodowa Ochrona Zdrowia. Oceniają politycy i menedżerowie. Służba Zdrowia 2002, 15 – 18: 16–23.
 
25.
Czapiński J, Panek T. (red.). Diagnoza Społeczna 2000. Warunki życia Polaków oraz ich doświadczenia z reformami systemowymi po 10 latach transformacji. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa 2000.
 
26.
Czapiński J, Panek T. (red.). Diagnoza Społeczna 2003. Warunki i jakość życia Polaków. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa 2003.
 
27.
Czapiński J, Panek T. (red.). Diagnoza Społeczna 2005. Warunki i jakość życia Polaków. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa 2005.
 
28.
Czapiński J, Panek T (red.). Diagnoza Społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Rada Monitoringu Społecznego 2007.
 
29.
Czapiński J, Panek T (red.). Diagnoza Społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków. Rada Monitoringu Społecznego 2009.
 
30.
Health Care Systems in Transition. Czech Republic. European Observatory on Health Care Systems, Copenhagen, 2000.
 
31.
Health Care Systems in Transition. Croatia. European Observatory on Health Care Systems, Copenhagen, 1999.
 
32.
Health Care Systems in Transition. Slovenia. European Observatory on Health Care Systems, Copenhagen, 2002.
 
33.
Thomson S. (ed.). Health Care Systems in Transition. Estonia. European Observatory on Health Care Systems, Copenhagen 2004.
 
34.
Lewis M. Who is Paying for Health Care in Eastern Europe and Central Asia? Background Material for Service Delivery Parallel Session III – C, Second ECA Poverty Forum, November 27 – 30, 2001, Budapest, Hungary.
 
35.
Polacy o korupcji. Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1999.
 
36.
Falkowska M. Korupcja i łapownictwo w życiu publicznym. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2000.
 
37.
Codzienne doświadczenia korupcyjne Polaków. Wyniki badania omnibusowego. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2006.
 
38.
Korupcja w służbie zdrowia – opinie i doświadczenia Polaków. Komunikat z badań. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2007.
 
39.
Zjawisko łapownictwa – jego zasięg ocena w opinii publicznej. Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1976.
 
40.
Kubiak A. Codzienne doświadczenia korupcyjne Polaków. Barometr korupcji 2006. Raport z badań. Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2006.
 
41.
Watson N. Poland’s broken promises. The Lancet 2004, 364: 235 – 238.
 
42.
Kubiak A. Barometr korupcji 2007. Raport z badań. Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2008.
 
44.
Chawla M., Berman P., Windak A., Kulis M. Provision of ambulatory health services in Poland: a case study from Krakow. Social Science and Medicine 2004, 58: 227 – 235.
 
45.
Co wolno wręczyć lekarzowi? http:// www.epacjent.pl/artykul.php?idartykul= 1017&poddzial=Strona%20 g%B3%F3wna.
 
46.
Kwaśniewski T. Udrożnianie złotej żyły. Duży Format, 26.09.2005: 2 – 3.
 
47.
Włodarczyk C., Koprowska I. Wykorzystanie programu Policy Maker w polityce zdrowotnej. Niektóre aspekty wdrażania reformy opieki zdrowotnej w Polsce. Problemy Polityki Społecznej 2000, 2: 63 – 87.
 
48.
Sowa A. Upodmiotowienie praw pacjenta. W: Golinowska S. (red.). Opieka zdrowotna w Polsce po reformie. Centrum Analiz Społeczno – Ekonomicznych, Warszawa 2002: 253 – 275.
 
49.
Łaska – Formajster A. Proces kształtowania roli zawodowej lekarza rodzinnego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002.
 
50.
Kruk B. Model współpracy lekarza rodzinnego i pracownika socjalnego w małej gminie. Praca Socjalna 1998, 23: 3 – 5.
 
51.
Windak A., Łuczak J. Koń, jaki jest, każdy widzi – czyli drogi i rozdroża kształcenia lekarza rodzinnego. Zdrowie i Zarządzanie 2000, 5: 19 – 23.
 
52.
Muszkieterowie. Służba Zdrowia 2004, 17 – 20: 12.
 
53.
Leniart L. Lekarze Rodzinni Wyczekują ze Składaniem Wniosków o Zawarcie Umowy z NFZ na 2005. http:// www.nfz-rzeszow.pl/index.php?news= 414&bn=176.
 
54.
Kozierkiewicz A. System Wartościowania Pracy Lekarzy. Wydawnictwo Termedia, Poznań 2003.
 
55.
Uchwała nr 15/02-05 Konferencji Rektorów Akademii Medycznych z dnia 06.02.2003 r.
 
56.
Sapa R. Rozkład i paraliż. Służba Zdrowia 2005, 5 – 8: 16.
 
57.
Pilonis D. PZ ma już rok. Służba Zdrowia 2004, 63 – 66: 9 – 10.
 
58.
Biography of Mariusz Łapiński available on: http://encyklopedia.servis.pl/..._% C5%81api%C5%84ski.
 
59.
Golinowska S. Problemy funkcjonowania systemu ochrony zdrowia po wprowadzeniu reformy. Poprawiać, ale gdzie i jak? Zdrowie i Zarządzanie 2002, 5: 91 – 105.
 
60.
Gielewska A. Korupcja w służbie zdrowia Służba Zdrowia 2000, 90 – 91: 3.
 
61.
Czupryniak L., Loba J. Route of corruption in Poland’s health-care system. The Lancet 2004, 364: 1856.
 
62.
Sterkowicz S. O godność zawodu lekarza. Służba Zdrowia 2004, 17–20: 2 –26.
 
63.
Kijak R. Tylko ryba…? Gazeta Lekarska 2005,10: 8,12–13.
 
64.
Raport fi nansowanie ochrony zdrowia w Polsce – Zielona Księga. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2004.
 
65.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r. Dz.U. z 2004 r. nr 5 poz. 37.
 
66.
Solecka M., Stankiewicz A., Gottesman K. Leki za miliony dolarów. Rzeczpospolita 12.05.2003.
 
67.
Indulski G., Karnowski M. Matnia Łapińskiego. Newsweek Polska 2003, 21: 16 –22.
 
68.
Gawłowski J. Milcz Łapiński! Gazeta Wyborcza 21.05.2003.
 
69.
Cieśla W. Zatopiony. Gazeta Wyborcza 24.05.2003.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top