Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 2 – kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) Moench
 
 
Więcej
Ukryj
1
Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa SUM w Katowicach
 
 
Autor do korespondencji
Barbara Bacler   

Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa SUM w Katowicach, 41-200 Sosnowiec, ul. Ostrogorska 30, tel./fax (32) 364 13 60
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2009;63:54-59
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wstęp:
Kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) Moench. są płożącą się byliną z rodziny astrowatych (Asteraceae). Ich pędy wznoszące osiągają wysokość do 0,4 m. Liście pokryte są szarym kutnerem. Dolne liście ogonkowe mają kształt łopatkowato-lancetowaty, górne, siedzące są równowąskie. Żółte lub pomarańczowe kwiaty zebrane są w kuliste koszyczki, które na szczycie pędu tworzą płaski, baldachokształtny kwiatostan. Surowcem leczniczym jest koszyczek Helichrysi inflorescentia. Najważniejszymi substancjami czynnymi zawartymi w surowcu są flawonoidy, które działają głównie żółciopędnie i rozkurczowo, a także wykazują działanie antybiotyczne. Surowiec ma zastosowanie w chorobach układu pokarmowego i wątroby. Kocanki piaskowe w Polsce objęte są częściową ochroną prawną.

Materiał i metody:
W trakcie prowadzenia badań terenowych w powiecie włoszczowskim posłużono się metodą florystyczną. Wyniki badań udokumentowano zbiorami zielnikowymi. Sporządzono również dokumentację fotograficzną.

Wyniki i wnioski:
Do tej pory z obszaru powiatu włoszczowskiego z literatury znane były cztery stanowiska kocanek piaskowych. W trakcie prowadzenia badań terenowych w latach 2007-2009 stanowiska te zostały potwierdzone oraz odnaleziono kolejne sześć nowych, nie znanych dotąd z terenu powiatu stanowisk zlokalizowanych w miejscowościach: Rączki (kwadrat ATPOL DE5931), Dobromierz (kwadrat ATPOL DE6901), Gościęcin (kwadrat ATPOL DE7822), Oleszno (kwadrat ATPOL EE6021), Wymysłów (kwadrat ATPOL EE7033), Kossów (kwadrat ATPOL EE9011).

FINANSOWANIE
Badania finansowane były z grantu SUM nr KWN-2-011/09.
ISSN 0208-5607
 
REFERENCJE (27)
1.
Rutkowski L. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004: 467-468.
 
2.
Podbielkowski Z., Sudnik-Wojcikowska B. Słownik roślin użytkowych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2003: 199-200.
 
3.
Strzelecka H., Kowalski J. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000: 228-229.
 
4.
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. Rośliny chronione. Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa 2006: 115.
 
5.
Hegi G. Illustrrierte Flora von MittelEuropa. Band VI Teil 3, München 1926: 156-158.
 
6.
Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001: 119.
 
7.
Kohlmünzer S. Farmakognozja. Wyd. 5 unowocześnione. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000: 178-179.
 
8.
Drobnik J., Bacler B. Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym Compendium medicum auctum. Część 2. Ann. Acad. Med. Siles. 2009; 63: 51-65.
 
9.
. Anonim. Compendium medicum auctum to iest krotkie zebranie i opisanie chorob, ich rożności, przyczyn, znakow, sposobow do leczenia [...] na siedm traktatow rozdzielone i teraz przez tegoż autora z errorow drukarskich wyczyszczone, z przydatkiem osobliwych chorob [...] przedrukowane roku [...] 1789. [Częstochowa] : w Drukarni Jasney Gory Częstochowskiey.
 
10.
James R. Pharmacopoeia Uniwersalis: or a new universal English Disperatory. London: Printed for J. Hodges at the Looking-Glass, over-aiganst St. Magnus’s Church, London Bridge; and J. wood under the Piazza of the Royal Exchange, London 1747: 448.
 
11.
Stockes J. A Botanical material medica, consisting of the generic and specifi c characters oh the plants used in medicine and diet, with synonyms, and references to medical autors by Jonathan Stockes M.D. in four volumes. J. Johnson and Co, Vol. IV, London 1812: 199.
 
12.
Farmakopea Polska VI. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa 2002: 860-861.
 
13.
Bacler B., Drobnik J. Rośliny lecznicze w Farmakopei Polskiej IV, V i VI. Annales Academiae Medicae Silesensis 2006; 60: 239-242.
 
14.
Podlewski J. K., Chwalibogowska - Podlewska A. (red.). Leki współczesnej terapii. Wydanie 17 Split Trading Sp. z.o.o., Warszawa 2005: 715.
 
15.
. Senderski M. E. Zioła. Praktyczny poradnik o ziołach i ziołolecznictwie. Wydawnictwo E. K. Liber, Warszawa 2009: 337-339.
 
16.
Matławska I. (red.). Farmakognozja. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2008: 134-135.
 
17.
Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J. (red.). Fitoterapia i leki roślinne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2007: 355-356.
 
18.
Ożarowski A. (red.). Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1982: 156-157.
 
19.
Van Wyk B.-E., Wink M. Rośliny lecznicze świata. Med Pharm Polska. Wrocław 2008: 168.
 
20.
Kondracki J. Geografi a regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2000: 196-200.
 
21.
Zając A. Założenia metodyczne „Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”. PTB, Wiadomości Botaniczne 1978; 22: 145-155.
 
22.
Błaszczyk H. Flora powiatu włoszczowskiego - Flora of the district of Włoszczowa (Southern Poland). Fragmenta Floristica et Geobotanica 1959; 5: 47-96.
 
23.
Szwagrzyk J. Flora naczyniowa Niecki Nidziańskiej. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 1987; 15: 17-91.
 
24.
Kozłowski J. Aktualne problemy związane ze zbiorem surowców zielarskich ze stanu naturalnego. Wiadomości Zielarskie 1996; 12: 5-9.
 
25.
Pacholak H., Załecki R. Sposoby rozmnażania kocanek piaskowych. Wiadomości Zielarskie 1979; 3: 10-11.
 
26.
Sawilska A. K. Helichrysum arenarium (L.) Moench – ocena przydatności do uprawy na podstawie strategii życia gatunku. Pr. Komis. Nauk Rol. i Biol. BTN 2004; 52: 329-336.
 
27.
Forycka A., Buchwald W. Badania naturalnych zasobów roślin leczniczych objętych w Polsce ochroną prawną. Herba Polonica 2008; 54: 81-11.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top