Wybrane uwarunkowania osobowościowe pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów
 
Więcej
Ukryj
1
Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu, Politechnika Częstochowska w Częstochowie
 
2
Katedra Psychologii, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
 
3
Studium Doktoranckie, Wydział Lekarski w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
 
 
Autor do korespondencji
Agnieszka Maria Kacprzyk-Straszak   

ul. Ofiar Katynia 88, 42-530 Dąbrowa Górnicza
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2017;71:183-192
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Celem pracy było określenie wybranych uwarunkowań osobowościowych pacjentów z rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Materiał i metody:
Badania kliniczne o charakterze pilotażowym przeprowadzono wśród 108 pacjentów z rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów. Większość badanej próby (69%) stanowiły kobiety. Badania pro-wadzono od marca do kwietnia 2015 r. na oddziałach reumatologicznych szpitali województwa śląskiego. Wybrane cechy osobowościowe zmierzono za pomocą dwóch narzędzi psychometrycznych: Skali Typu A-Framingham w polskiej adaptacji Juczyńskiego oraz Inwentarza Osobowości NEO-FFI, zaadaptowanego do polskich warunków przez Zawadzkiego i wsp. W badaniu wykorzystano także metryczkę socjodemograficzną.

Wyniki:
Wyniki badań wykazały podwyższone nasilenie wzoru zachowania A w badanej grupie. Stwierdzono dodatnią zależność między wzorem zachowania A a neurotycznością. Zaobserwowano również istotne statystycznie dodatnie związki między ekstrawersją a otwartością na doświadczenie oraz między sumiennością i ugodowością. Wykazano także, że zachodzą istotne statystycznie ujemne związki między neurotycznością a ekstrawersją oraz ugodowością. Zaobserwowano istotną korelację pomiędzy zmiennymi socjodemograficznymi, takimi jak: płeć, stan cywilny, wykształcenie, wiek, a cechami osobowościowymi, jak: ekstrawersja, sumienność i neurotyczność, ugodowość i otwartość na doświadczenie.

Wnioski:
Czynnik osobowościowy ma istotne znaczenie u pacjentów z rozpoznanym RZS. Kontynuacja badań klinicznych w zakresie uwarunkowań osobowościowych chorych na RZS oraz poznanie tych uwarunkowań mogą przyczynić się do głębszego zrozumienia etiopatogenezy, przebiegu choroby oraz wpłynąć na efektywniejsze leczenie tego schorzenia.

 
REFERENCJE (23)
1.
Kontny E. Patogeneza reumatoidalnego zapalenia stawów. Część I – odpowiedź nabyta, uwarunkowania genetyczne i środowiskowe. Reumatologia 2011; 49(1): 47–54.
 
2.
Kucharz E.J. Reumatoidalne zapalenie stawów. W: Wielka Interna. Reumatologia. Red. M. Puszczewicz. Medical Tribune Polska. Warszawa 2010, s. 75–88.  .
 
3.
Fliciński J., Prajs K., Brzosko M. Genetyczne podłoże chorób reumatycznych. W: Wielka Interna. Reumatologia. Red. M. Puszczewicz. Medical Tribune Polska. Warszawa 2010, s. 6–13.
 
4.
Basińska M.A. Reumatoidalne zapalenie stawów. Obraz psychologiczny. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bydgoszcz 2006.
 
5.
Ziarko M., Kaczmarek Ł., Mojs E., Atarowska M., Samborski W. Styl radzenia sobie ze stresem jako moderator związku lęku z neurotyzmem u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Reumatologia 2011; 49(3): 162–168.
 
6.
Hyphantis T.N., Bai M., Siafaka V., Georgiadis A.N., Voulgari P.V., Mavreas V., Drosos A.A. Psychological distress and personality traits in early rheumatoid arthritis: A primary survey. Rheumatol. Int. 2006; 26(9): 828–836.
 
7.
Basińska M.A. Nastrój u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2004; 42(4): 525–535.
 
8.
Wolfe F. Psychological distress and rheumatic disease. Scand. J. Rheumatol. 1999; 28(3): 131–136.
 
9.
Jankowska B., Uchmanowicz I., Polański J., Uchmanowicz B., Dudek K. Czynniki kliniczne i socjodemograficzne determinujące jakość życia w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS). Family Medicine & Primary Care Review 2010; 12(4): 1027–1034.
 
10.
Moćko J., Zurzycka P. Jakość życia pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów – doniesienie wstępne. Pielęgniarstwo XXI wieku 2013; 1(42): 15–19.
 
11.
Juczyński Z. Narzędzia Pomiaru w Promocji i Psychologii Zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Wyd. 2. Warszawa 2012.
 
12.
Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M. Inwentarz Oso-bowości NEO-FFI Paula T. Costy Jr i Roberta R. McCrae. Pracownia testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa 2010.
 
13.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. Właściwości osobowości sprzyjające chorobom somatycznym – rola typu D. Psychoonkologia 2008; 1: 7–13.
 
14.
Mieścicka L. Pracoholizm. PTP Instytut Psychologii Zdrowia. Warszawa 2002.
 
15.
Costa P.T., Somerfield M.R., McCrae R.R. Personality and coping. Reconceptualization. W: Zeidner R., Endler N.S. Handbook of coping: theory, research, application. John Wiley & Sons. Oxford 1996.
 
16.
Wiebe J.S., Christensen A.J. Patient adherence in chronic illness: personality and coping in context. J. Pers. 1996; 64(4): 815–835.
 
17.
Bajcar A. Osobowość jako wyznacznik przystosowania psychospołecznego i dobrostanu chorych przewlekle. Studia Psychologica 2012; 5: 45–53.
 
18.
Korabel H., Dudek D., Jaworek A., Wojas-Pelc A. Tendencje samobójcze wśród pacjentów dermatologicznych. Post. Dermatol. Alergol. 2008; 25(2): 69–75.
 
19.
Zegarska B., Izdebski P., Barska K. Osobowość młodzieży ze zmianami skórnymi w przebiegu trądziku młodzieńczego na podstawie testu NEO-FFI. Dermatol. Estet. 2005; 7: 17–21.
 
20.
Watson D., Pennebaker J.W. Health complaints, stress and distress: exploring the central role of negative affectivity. Psychol. Review 1989; 96(2): 234–254.
 
21.
Bogg T., Roberts B.W. Conscientiousness and health-related behaviors: a meta-analysis of the leading behavioral contributors to mortality. Psychol. Biull. 2004; 130(6): 887–919.
 
22.
Szpiczak mnogi. Wybrane zagadnienia. Tom II. Red. A. Jurszczyn, A.B. Skotnicki. Fundacja Centrum Leczenia Szpiczaka. Kraków 2011.
 
23.
Vliet Vlieland T.P.M., Buitenhuis N.A., Van Zeben D., Vandenbroucke J.P., Breedveld F.C., Hazes J.M.W. Sociodemographic factors and the outcome of rheumatoid arthritis in young women. Ann. Rheum. Dis. 1994; 53(12): 803–806.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top