Wstęp:
Choroby układu krążenia (cardiovascular diseases – CVDs) są główną przyczyną zgonów na świecie, również w Polsce. Czynniki ryzyka obejmują zarówno czynniki niemodyfikowalne (np. wiek, genetyka), jak i modyfikowalne (np. dieta, aktywność fizyczna). Spośród tych ostatnich dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce. Niezdrowe nawyki żywieniowe – takie jak wysokie spożycie tłuszczów nasyconych i niskie spożycie owoców i warzyw – znacznie zwiększają ryzyko CVDs. Celem badania była ocena ryzyka rozwoju CVDs u młodzieży na podstawie ich zachowań żywieniowych.

Materiał i metody:
Badanie przeprowadzono w maju 2024 r. w grupie 583 uczniów płci męskiej z Zespołu Szkół nr 10 w Zabrzu. Zastosowano anonimową ankietę dotyczącą nawyków żywieniowych, składu posiłków, metod przygotowywania potraw oraz sposobów przyprawiania. Analizy statystyczne przeprowadzono w programie Microsoft Excel, wykorzystując testy chi-kwadrat oraz analizę korelacji.

Wyniki:
Wyniki wskazały, że 78,8% badanych miało prawidłowy wskaźnik masy ciała (body mass index – BMI), 14,1% miało nadwagę, a 2% było otyłych. Około 50% badanych oceniło swoją wiedzę na temat żywienia jako dobrą. Stwierdzono umiarkowaną dodatnią korelację między wiedzą na temat żywienia a aktywnością fizyczną (r = 0,34; p < 0,05). Dzienne spożycie warzyw wyniosło 54%, a owoców nieco mniej, bo 48%. Nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych i niewystarczające spożycie owoców i warzyw były istotnie związane ze zwiększonym ryzykiem CVDs (χ² = 34,36; p < 0,0001).

Wnioski:
Pomimo prawidłowych wartości BMI u badanych wyniki wskazują na potrzebę intensyfikacji działań związanych z edukacją żywieniową. Niezbilansowana dieta i nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych uzasadniają wdrażanie działań profilaktycznych ukierunkowanych na ograniczenie ryzyka sercowo-naczyniowego i kształtowanie zdrowych nawyków wśród młodzieży.