Pacjent z CADASIL – wyzwanie diagnostyczne
Więcej
Ukryj
1
Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Farmakologii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach / Students’ Scientific Club, Department of Pharmacology, Faculty of Medical Sciences in Zabrze, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
2
Poradnia Genetyczna i Diagnostyki Prenatalnej, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 im. prof. Stanisława Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach / The Independent Public Clinical Hospital No.1 Prof. Stanislaw Szyszko of the Medical University of Silesia, Katowice, Poland
Autor do korespondencji
Julia Węgrzynek
Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Farmakologii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Jordana 38, 41-808 Zabrze
Ann. Acad. Med. Siles. 2023;77:151-157
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
WSTĘP: Mózgowa autosomalnie dominująca arteriopatia z podkorowymi zawałami i leukoencefalopatią (cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy – CADASIL) jest uwarunkowaną genetycznie i dziedziczoną w sposób autosomalnie dominujący chorobą małych naczyń. Jej wystąpienie wiąże się z mutacją w genie NOTCH3. Pierwsze objawy kliniczne pojawiają się w 3. lub 4. dekadzie życia, a poprzedzone są zmianami leukodegeneracyjnymi, które najlepiej uwidacznia rezonans magnetyczny (RM). Częstość występowania choroby określa się na 2–5 osób na 100 000. Obraz kliniczny pacjentów z CADASIL jest heterogenny. Najczęstsze objawy to nawracające udary, przemijające ataki niedokrwienne, przyczyniające się do deficytów poznawczych, oraz migreny z aurą. Pomimo coraz powszechniejszej znajomości CADASIL choroba ta wciąż stanowi wyzwanie diagnostyczne.
OPIS PRZYPADKU: 60-letni mężczyzna został skierowany do poradni genetycznej z podejrzeniem CADASIL. Pierwsze symptomy choroby pojawiły się u niego prawdopodobnie w wieku 40 lat (1998 r.) w postaci zmian radiologicznych. Rezonans magnetyczny ujawnił wówczas okołokomorowe obszary hiperintensywnego sygnału w sekwencji T2-zależnej. W kolejnych latach na podstawie wykonywanych RM pacjenta diagnozowano w kierunku stwardnienia rozsianego oraz ostrego rozsianego zapalenia mózgu. W wieku 58 lat pacjent został przyjęty na oddział neurologii po napadzie padaczkowym. Rezonans magnetyczny wykazał okołokomorowe i nadnamiotowe zmiany istoty białej oraz lakuny poudarowe. Wysunięto podejrzenie, że przyczyną jest CADASIL. W poradni genetycznej diagnozę potwierdzono badaniami genetycznymi. Wykryto wariant patogenny NM_000435: c.268C > T (p.Arg90Cys).
WNIOSKI: W diagnostyce różnicowej CADASIL należy brać pod uwagę choroby demielinizacyjne. Postawienie właściwej diagnozy ułatwia dokładny wywiad rodzinny oraz zestawienie go z wynikami badań obrazowych.
REFERENCJE (17)
1.
Gallardo A., Latapiat V., Rivera A., Fonseca B., Roldan A., Sandoval P. I wsp. NOTCH3 gene mutation in a Chilean cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy family. J. Stroke Cerebrovasc. Dis. 2020; 29(2): 104530, doi: 10.1016/j.jstrokecerebrovasdis.2019.104530.
2.
Ferrante E.A., Cudrici C.D., Boehm M. CADASIL: new advances in basic science and clinical perspectives. Curr. Opin. Hematol. 2019; 26(3): 193–198, doi: 10.1097/MOH.0000000000000497.
3.
Mizuno T., Mizuta I., Watanabe-Hosomi A., Mukai M., Koizumi T. Clinical and genetic aspects of CADASIL. Front. Aging Neurosci. 2020; 12: 91, doi: 10.3389/fnagi.2020.00091.
4.
Joutel A., Vahedi K., Corpechot C., Troesch A., Chabriat H., Vayssière C. i wsp. Strong clustering and stereotyped nature of Notch3 mutations in CADASIL patients. Lancet 1997; 350(9090): 1511–1515, doi: 10.1016/S0140-6736(97)08083-5.
5.
Chen X., Deng S., Xu H., Hou D., Hu P., Yang Y. i wsp. Novel and recurring NOTCH3 mutations in two Chinese patients with CADASIL. Neurodegener. Dis. 2019; 19(1): 35–42, doi: 10.1159/000500166.
6.
Shahien R., Bianchi S., Bowirrat A. Cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy in an Israeli family. Neuropsychiatr. Dis. Treat. 2011; 7: 383–390, doi: 10.2147/NDT.S19399.
7.
Stojanov D., Vojinovic S., Aracki-Trenkic A., Tasic A., Benedeto-Stojanov D., Ljubisavljevic S. i wsp. Imaging characteristics of cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leucoencephalopathy (CADASIL). Bosn. J. Basic Med. Sci. 2015; 15(1): 1–8, doi: 10.17305/bjbms.2015.247.
8.
Locatelli M., Padovani A., Pezzini A. Pathophysiological mechanisms and potential therapeutic targets in cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy (CADASIL). Front. Pharmacol. 2020; 11: 321, doi: 10.3389/fphar.2020.00321.
9.
Paraskevas G.P., Stefanou M.I., Constantinides V.C., Bakola E., Chondrogianni M., Giannopoulos S. i wsp. CADASIL in Greece: Mutational spectrum and clinical characteristics based on a systematic review and pooled analysis of published cases. Eur. J. Neurol. 2022; 29(3): 810–819, doi: 10.1111/ene.15180.
10.
Stojanov D., Grozdanović D., Petrović S., Benedeto-Stojanov D., Stefanović I., Stojanović N. i wsp. De novo mutation in the NOTCH3 gene causing CADASIL. Bosn. J. Basic Med. Sci. 2014; 14(1): 48–50, doi: 10.17305/bjbms.2014.2297.
11.
Sathe S., Nunziato E.C. How often is CADASIL diagnosed as multiple sclerosis? Neurology 2015; 84(Suppl 14): P4.076.
12.
Carone D.A. CADASIL and multiple sclerosis: A case report of prolonged misdiagnosis. Appl. Neuropsychol. Adult 2017; 24(3): 294–297, doi: 10.1080/23279095.2016.1214132.
13.
Khan A., Abedi V., Li J., Malik M.T., Esch M., Zand R. CADASIL vs. multiple sclerosis: Is it misdiagnosis or concomitant? A case series. Front. Neurol. 2020; 11: 860, doi: 10.3389/fneur.2020.00860.
14.
Klineova S., Lublin F.D. Clinical course of multiple sclerosis. Cold Spring Harb. Perspect. Med. 2018; 8(9): a028928, doi: 10.1101/cshperspect.a028928.
15.
Pohl D., Alper G., Van Haren K., Kornberg A.J., Lucchinetti C.F., Tenembaum S. et al. Acute disseminated encephalomyelitis. Updates on an inflammatory CNS syndrome. Neurology 2016; 87(9 Suppl 2): S38–45, doi: 10.1212/WNL.0000000000002825.
16.
Paraskevas G.P., Constantinides V.C., Kapaki E. Cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leucoencephalopathy vs. multiple sclerosis. Either one or sometimes both? Neuroimmunol. Neuroinflammation 2018; 5: 49, doi: 10.20517/2347-8659.2018.50.
17.
Adamczyk-Sowa M., Kalinowska A., Siger M., Kułakowska A., Rejdak K., Potemkowski A. i wsp. Diagnostyka stwardnienia rozsianego: Rekomendacje Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Pol. Przegl. Neurol. 2021; 17(4): 149–164, doi: 10.5603/PPN.2021.0028.