Kleszczowe zapalenie mózgu na horyzoncie – apel o podjęcie działań dla Polski
Więcej
Ukryj
1
Students’ Scientific Club at the Department of Environmental Medicine and Epidemiology, Faculty of Medical Sciences in Zabrze, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
2
Department of Environmental Medicine and Epidemiology, Faculty of Medical Sciences in Zabrze, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
Autor do korespondencji
Jakub Fiegler-Rudol
Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii i Medycyny Środowiskowej, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze
Ann. Acad. Med. Siles. 2024;2(nr specj.):1-5
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Kleszczowe zapalenie mózgu (tick-borne encephalitis – TBE) to wirusowe zakażenie ośrodkowego układu nerwowego wywołane przez wirusy należące do rodziny Flaviviridae. Choroba charakteryzuje się szeregiem objawów, w tym gorączką, zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami i powikłaniami neurologicznymi, takimi jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i paraliż. Objawy te mogą mieć poważne i długotrwałe konsekwencje dla zdrowia ludzi, potencjalnie prowadząc do trwałego uszkodzenia neurologicznego, a nawet śmierci. Najnowsze trendy epidemiologiczne wskazują na znaczny i alarmujący wzrost liczby przypadków TBE w Polsce i krajach bałtyckich, co sygnalizuje zagrożenie dla zdrowia publicznego w tych regionach. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na rosnącą częstość występowania TBE w Polsce poprzez analizę czynników środowiskowych i społeczno-ekonomicznych przyczyniających się do rozprzestrzeniania się wirusa. Ponadto przedstawiono proponowane strategie wdrażania skutecznego planu kontroli i zapobiegania, obejmujące kampanie informacyjne, programy szczepień i środki kontroli kleszczy. Przedstawiając kompleksowe dane na temat transmisji TBE, wskaźników zapadalności i obciążenia społeczno-ekonomicznego związane z chorobą, podkreślono kluczowe znaczenie zapobiegania rozprzestrzenianiu się TBE i ochrony zdrowia publicznego.
REFERENCJE (31)
1.
Monath T.P., Heinz F.X. Flaviviruses. In: B.N Fields, D.M. Knipe, P.M. Howley [ed.]. Fields virology. 3rd ed. Vol. 1. Philadelphia: Lippincott-Raven Publishers, 1996, pp. 961–1034.
2.
Süss J. Tick-borne encephalitis 2010: epidemiology, risk areas, and virus strains in Europe and Asia – an overview. Ticks Tick Borne Dis. 2011; 2(1): 2–15, doi: 10.1016/j.ttbdis.2010.10.007.
3.
Czupryna P., Moniuszko A., Pancewicz S.A., Grygorczuk S., Kondrusik M., Zajkowska J. Tick-borne encephalitis in Poland in years 1993-2008 – epidemiology and clinical presentation: A retrospective study of 687 patients. Eur. J. Neurol. 2011; 18(5): 673–679, doi: 10.1111/j.1468-1331. 2010.03278.x.
4.
Mansfield K.L., Johnson N., Phipps L.P., Stephenson J.R., Fooks A.R., Solomon T. Tick-borne encephalitis virus – a review of an emerging zoonosis. J. Gen. Virol. 2009; 90(Pt 8): 1781–1794, doi: 10.1099/vir.0.011437-0.
5.
Lindquist L., Vapalahti O. Tick-borne encephalitis. Lancet 2008; 371(9627): 1861–1871, doi: 10.1016/S0140-6736(08)60800-4.
6.
Kaiser R. Tick-borne encephalitis. Infect. Dis. Clin. North Am. 2008; 22(3): 561–575, doi: 10.1016/ j.idc.2008.03.013.
7.
Zilber L.A. Spring-summer tick-borne encephalitis. Arkhiv Biol. Nauk. 1939; 56: 255–261.
8.
Protopopova E.V., Sorokin A.V., Konovalova S.N., Kachko A.V., Netesov S.V., Loktev V.B. Human laminin binding protein as a cell receptor for the tick-borne encephalitis virus. Zent. Bakteriol. 1999; 289: 632–638, doi: 10.1016/S0934-8840(99)80021-8.
9.
Füzik T., Formanová P., Růžek D., Yoshii K., Niedrig M., Plevka P. Structure of tick-borne encephalitis virus and its neutralization by a monoclonal antibody. Nat. Commun. 2018; 9(1): 436, doi: 10.1038/s41467-018-02882-0.
10.
Pulkkinen L.I.A., Butcher S.J., Anastasina M. Tick-borne encephalitis virus: A structural view. Viruses 2018; 10(7): 350, doi: 10.3390/v10070350.
11.
Dumpis U., Crook D., Oksi J. Tick‐borne encephalitis. Clin. Infect. Dis. 1999; 28(4): 882–890, doi: 10.1086/515195.
12.
Lotric-Furlan S., Avsic-Zupanc T., Strle F. An abortive form of tick-borne encephalitis (TBE) – a rare clinical manifestation of infection with TBE virus. Wien. Klin. Wochenschr. 2002; 114(13–14): 627–629.
13.
Bogovic P., Lotric-Furlan S., Strle F. What tick-borne encephalitis may look like: clinical signs and symptoms. Travel Med. Infect. Dis. 2010; 8(4): 246–250, doi: 10.1016/j.tmaid.2010.05.011.
14.
Ferlenghi I., Clarke M., Ruttan T., Allison S.L., Schalich J., Heinz F.X. et al. Molecular organization of a recombinant subviral particle from tick-borne encephalitis virus. Mol. Cell 2001; 7(3): 593–602, doi: 10.1016/s1097-2765(01)00206-4.
15.
Kmieciak W., Ciszewski M., Szewczyk E.M. Tick-borne diseases in Poland: Prevalence and difficulties in diagnostics. [Article in Polish]. Med. Pr. 2016; 67(1): 73–87, doi: 10.13075/mp.5893.00264.
16.
Stefanoff P., Rosińska M., Zieliński A. Epidemiology of tick-borne diseases in Poland. [Article in Polish]. Przegl. Epidemiol. 2006; 60 Suppl 1: 151–159.
17.
Kolpy I. Observations on the distribution and activity of Ixodes ricinus L. in the Warmia-Mazury lake region. [Article in Polish]. Wiad. Parazytol. 1961; 7: 915–918.
18.
Kuchar E., Zajkowska J., Flisiak R., Mastalerz-Migas A., Rosińska M., Szenborn L. et al. Epidemiology, diagnosis, and prevention of tick-borne encephalitis in Poland and selected European countries – a position statement of the Polish group of experts. [Article in Polish]. Med. Pr. 2021; 72(2): 193–210, doi: 10.13075/mp.5893.01063.
19.
Randolph S.E. Evidence that climate change has caused ‘emergence’ of tick-borne diseases in Europe? Int. J. Med. Microbiol. 2004; 293 Suppl 37: 5–15, doi: 10.1016/s1433-1128(04)80004-4.
20.
Zajkowska J., Kondrusik M., Zajkowska O., Kuśmierczyk J., Czupryna P., Pancewicz S. Statistical analysis of influence of meteorological data on the incidence rate of tick-borne encephalitis in Bialystok. [Article in Polish]. Przegl. Epidemiol. 2008; 62(2): 453–460.
21.
Brownstein J.S., Holford T.R., Fish D. A climate-based model predicts the spatial distribution of the Lyme disease vector Ixodes scapularis in the United States. Environ. Health Perspect. 2003; 111(9): 1152–1157, doi: 10.1289/ehp.6052.
22.
Stefanoff P., Staszewska E., Ustrnul Z., Rogalska J., Łankiewicz A., Rosińska M. Ecologic study of the risk of tick-borne encephalitis in Poland – presentation of the method. [Article in Polish]. Przegl. Epidemiol. 2008; 62 Suppl 1: 112–121.
23.
Witkowska D., Dzisko J., Lubińska M., Iwańczuk-Czernik K., Sowińska J. Borreliosis in humans in the region of Warmia and Mazury in 1999-2008. Medycyna Wet. 2010; 66(7): 484–488.
24.
Diez-Roux A.V., Kiefe C.I., Jacobs D.R. Jr, Haan M., Jackson S.A., Nieto F.J. et al. Area characteristics and individual-level socioeconomic position indicators in three population-based epidemiologic studies. Ann. Epidemiol. 2001; 11(6): 395–405, doi: 10.1016/s1047-2797(01)00221-6.
25.
Zajkowska J., Czupryna P. Tick-borne encephalitis – epidemiology, pathogenesis and clinical course, prophylaxis and treatment. Forum Zakażeń 2013; 4(1): 43–51, doi: 10.15374/fz2013012.
26.
Hudopisk N., Korva M., Janet E., Simetinger M., Grgič-Vitek M., Gubenšek J. et al. Tick-borne encephalitis associated with consumption of raw goat milk, Slovenia, 2012. Emerg. Infect. Dis. 2013; 19(5): 806–808, doi: 10.3201/eid1905.121442.
27.
Charrel R.N., Attoui H., Butenko A.M., Clegg J.C., Deubel V., Frolova T.V. et al. Tick-borne virus diseases of human interest in Europe. Clin. Microbiol. Infect. 2004; 10(12): 1040–1055, doi: 10.1111/j.1469-0691.2004.01022.x.
28.
Bogovic P., Strle F. Tick-borne encephalitis: A review of epidemiology, clinical characteristics, and management. World J. Clin. Cases 2015; 3(5): 430–441, doi: 10.12998/wjcc.v3.i5.430.
29.
Stanek G., Wormser G.P., Gray J., Strle F. Lyme borreliosis. Lancet 2012; 379(9814): 461–473, doi: 10.1016/S0140-6736(11)60103-7.
30.
Vázquez M., Muehlenbein C., Cartter M., Hayes E.B., Ertel S., Shapiro E.D. Effectiveness of personal protective measures to prevent Lyme disease. Emerg. Infect. Dis. 2008; 14(2): 210–216, doi: 10.3201/eid1402.070725.
31.
Corapi K.M., White M.I., Phillips C.B., Daltroy L.H., Shadick N.A., Liang M.H. Strategies for primary and secondary prevention of Lyme disease. Nat. Clin. Pract. Rheumatol. 2007; 3(1): 20–25, doi: 10.1038/ncprheum0374.