Wiedza chorych hemodializowanych na temat metod zapobiegania hiperfosfatemii
 
Więcej
Ukryj
1
Faculty of Health Sciences in Katowice, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
2
Department of Internal Medicine, Autoimmune and Metabolic Diseases, Faculty of Medical Sciences in Katowice, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
3
Department of Internal Medicine and Metabolic Diseases, Faculty of Health Sciences in Katowice, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
 
4
Department of Nephrology Nefrolux Dąbrowa Górnicza
 
 
Autor do korespondencji
Anna Maria Janus   

Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Medyków 12, 40-752 Katowice
 
 
Ann. Acad. Med. Siles. 2020;74:46-59
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp::
Rozpoczęcie leczenia nerkozastępczego wiąże się zasadniczo ze zmianą stylu odżywiania. Istotnym problemem klinicznym, często obserwowanym u chorych hemodializowanych, jest dodatni bilans fosforanowy. Postępowanie w przypadku hiperfosfatemii opiera się przede wszystkim na interwencji dietetycznej i stosowaniu leków wiążących fosfor w przewodzie pokarmowym. Właściwie przeprowadzona edukacja chorych na PCHN ułatwia postrzeganie zagrożeń, jakie wynikają z niewłaściwej diety.

Materiał i metody::
W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety własnego autorstwa. Sondaż zawierał pytania zamknięte dotyczące znajomości wskazówek dietetycznych zalecanych chorym hemodializowanym, pozwalających na utrzymanie zalecanej fosfatemii. Analizę statystyczną wykonano w programie SAS wersja 9.4 (SAS Institute Inc., Cary, North Carolina, USA), przyjmując poziom istotności statystycznej p < 0,05. Wykorzystano testy: Chi2/Fishera z uwagi na małą liczebność w podgrupach, test Kruskala-Wallisa dla porównania trzech grup oraz test U Manna-Whitneya dla porównania dwóch grup.

Wyniki::
Chorzy hemodializowani byli świadomi konieczności stosowania ograniczeń w spożywaniu produktów z wysoką zawartością fosforu, lecz mieli problemy z wybraniem tych, które są zalecane przy komponowaniu posiłków. Właściwy zestaw mięs wybrało 44 chorych (36%). Spożycie nabiału w umiarkowanej ilości deklarowały 74 osoby (61%). Spożycie żółtka jaja kurzego ograniczyło 46 respondentów (38%). Z puli dostępnych serów spożycie głównie twarogu deklarowało 92 badanych (76%). Właściwy zestaw pieczywa wskazało 31 pacjentów (26%), a napojów gazowanych unikało 73 chorych (60%).

Wnioski::
Stan wiedzy chorych na temat możliwości zapobiegania hiperfosfatemii był dalece niewystarczający.

REFERENCJE (22)
1.
Wyskida K., Klejn D., Sadowski L., Koźmiński P., Ciepał J., Hudziak G., Rotkegel S., Tochowicz S., Rowiński M., Arendt-Królikowska M., Uba A., Chudek J. Czynniki wpływające na złe wyrównanie zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej u chorych z przewlekłą chorobą nerek leczonych powtarzanymi hemodializami. Nefrol. Dial. Pol. 2012(2); 16: 75–79.
 
2.
Wajdlich M., Pietrasik P., Jarzębski T., Lewarska I., Olejniczak I., Banasiak M., Lipińska-Ojrzanowska A., Ojrzanowski M., Kurnatowska I., Nowicki M. Współpraca z lekarzem i przestrzeganie zaleceń medycznych przez pacjentów w różnych stadiach przewlekłej choroby nerek Nefrol. Dial. Pol. 2011; 15(1): 33–38.
 
3.
Gutiérrez O.M. Contextual poverty, nutrition and chronic kidney disease. Adv Chronic Kidney Dis. 2015; 22(1): 31–38, doi: 10.1053/j.ackd.2014.05.005.
 
4.
Połubicka K., Kaczkan M., Małgorzewicz S., Król E., Białobrzeska B., Rutkowski B. Ocena wiedzy żywieniowej pacjentów z przewleką chorobą nerek w okresie leczenia zachowawczego Nefrol. Dial. Pol. 2013; 17(2): 56–60.
 
5.
Afrasiabifar A., Karimi Z., Hassani P. Roy’s Adaptation Model-Based Patient Education for Promoting the Adaptation of Hemodialysis Patients Iran Red. Crescent Med. J. 2013; 15(7): 566–572, doi: 10.5812/ircmj.12024.
 
6.
Nowicki M. Leczenie hiperfosfatemii w przewlekłej chorobie nerek. Nefrol. Dial. Pol. 2010: 14(3): 140–144.
 
7.
Zhang C., Wen J., Li Z. Fan J. Efficacy and safety of lanthanum carbonate on chronic kidney disease–mineral and bone disorder in dialysis patients: a systematic review. BMC Nephrol. 2013; 14: 226, doi: 10.1186/1471-2369-14-226.
 
8.
Chudek J., Czerwieńska B. Więcek A. Zaburzenia mineralne i kostne pacjentów z przewlekłą chorobą nerek – patofizjologia i leczenie. Nefrol. Dial. Pol. 2008: 12(1): 47–52.
 
9.
Beto J.A., Schury K.A., Bansal V.K. Strategies to promote adherence to nutritional advice in patients with chronic kidney disease: a narrative review and commentary. Int. J. Nephrol. Renovasc. Dis. 2016; 9: 21–33, doi: 10.2147/IJNRD.S76831.
 
10.
Kalantar-Zadeh K. Patient education for phosphorus management in chronic kidney disease. Patient Prefer Adherence 2013; 7: 379–390, doi: 10.2147/PPA.S43486.
 
11.
Askar A.M. Hyperphosphatemia. The hidden killer in chronic kidney disease. Saudi. Med. J. 2015; 36(1): 13–19, doi: 10.15537/smj.2015.1.9843.
 
12.
Wyskida K., Klejn D., Sadowski L., Koźmiński P., Ciepał J., Hudziak G., Rotkegel S., Tochowicz S., Rowiński M., Arendt-Królikowska M., Uba A., Chudek J. Czynniki wpływające na złe wyrównanie zaburzeń gospodarki fosforanowej u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek leczonych powtarzanymi hemodializami. Nefrol. Dial. Pol. 2012; 16(2): 75–79.
 
13.
Szurkowski M. Wpływ zindywidualizowanej edukacji na postępowanie zgodnie z zaleceniami lekarskimi i skuteczność leczenia zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w stadium 5 poddawanych przewlekłej dializoterapii. Nefrol. Dial. Pol. 2015; 19(1): 32–39.
 
14.
Pennick M., Poole L., Dennis K., Smyth M. Lanthanum Carbonate Reduces Urine Phosphorus Excretion: Evidence of High-Capacity Phosphate Binding. Ren Fail. 2012; 34(3): 263–270, doi: 10.3109/0886022X.2011.649657.
 
15.
Covic A., Passlick-Deetjen J., Kroczak M., Büschges-Seraphin B., Ghenu A., Ponce P., Marzell B., de Francisco A.L. A comparison of calcium acetate/magnesium carbonate and sevelamer-hydrochloride effects on fibroblast growth factor-23 and bone markers: post hoc evaluation from a controlled, randomized study. Nephrol. Dial. Transplant. 2013; 28(9): 2383–2392, doi: 10.1093/ndt/gft203.
 
16.
D’Alessandro C., Piccoli G.B., Cupisti A. The “phosphorus pyramid”: a visual tool for dietary phosphate management in dialysis and CKD patients. BMC Nephrol. 2015; 16: 9, doi:10.1186/1471-2369-16-9.
 
17.
Karp H., Ekholm P., Kemi V., Itkonen S., Hirvonen T., Närkki S., Lamberg-Allardt C. Differences among total and in vitro digestible phosphorus content of plant foods and beverages. J. Ren. Nutr. 2012; 22(4): 416–422, doi: 10.1053/j.jrn.2011.04.004.
 
18.
Benini O., D’Alessandro C., Gianfaldoni D., Cupisti A. Extra-phosphate load from food additives in commonly eaten foods: a renal and insidious danger for renal patients. J. Ren. Nutr. 2011; 21(4): 303–308.
 
19.
Kalantar-Zadeh K., Gutekunst L., Mehrotra R., Kovesdy C.P., Bross R., Shinaberger C.S., Noori N., Hirschberg R., Benner D., Nissenson A.R., Kopple J.D. Understanding sources of dietary phosphorus in the treatment of patients with chronic kidney disease. Clin. J. Am. Soc. Nephrol. 2010; 5(3): 519–530, doi: 10.2215/CJN.06080809.
 
20.
Taylor L.M., Kalantar-Zadeh K., Markewich T., Colman S., Benner D., Sim J.J., Kovesdy C.A. Dietary egg whites for phosphorus control in maintenance haemodialysis patients: A pilot study. J. Ren. Care. J. Ren. Care. 2011; 37(1): 16–24, doi: 10.1111/j.1755-6686.2011.00212.x.
 
21.
Sehgal A.R., Sullivan C., Leon J.P., Bialostosky K. A public health approach to addressing hyperphosphatemia among dialysis patients J. Ren. Nutr. 2008; 18(3): 256–261, doi: 10.1053/j.jrn.2007.12.002.
 
22.
Pollock J.B., Jaffery J.B. Knowledge of phosphorus compared with other nutrients in maintenance dialysis patients. J. Ren. Nutr. 2007; 17(5): 323–328, doi: 10.1053/j.jrn.2007.05.009.
 
eISSN:1734-025X
Journals System - logo
Scroll to top