Bieżący numer
O czasopiśmie
Rada Naukowa
Kolegium Redakcyjne
Polityka prawno-archiwizacyjna
Kodeks etyki publikacyjnej
Wydawca
Informacja o przetwarzaniu danych osobowych w ramach plików cookies oraz subskrypcji newslettera
Archiwum
Dla autorów
Dla recenzentów
Kontakt
Recenzenci
Recenzenci rocznika 2023
Recenzenci rocznika 2022
Recenzenci rocznika 2021
Recenzenci rocznika 2020
Recenzenci rocznika 2019
Recenzenci rocznika 2018
Recenzenci rocznika 2017
Recenzenci rocznika 2016
Recenzenci rocznika 2015
Recenzenci rocznika 2014
Recenzenci rocznika 2013
Recenzenci rocznika 2012
Polecamy
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Sklep Wydawnictw SUM
Biblioteka Główna SUM
Polityka prywatności
Deklaracja dostępności
Recenzenci
Recenzenci rocznika 2023
Recenzenci rocznika 2022
Recenzenci rocznika 2021
Recenzenci rocznika 2020
Recenzenci rocznika 2019
Recenzenci rocznika 2018
Recenzenci rocznika 2017
Recenzenci rocznika 2016
Recenzenci rocznika 2015
Recenzenci rocznika 2014
Recenzenci rocznika 2013
Recenzenci rocznika 2012
Świadomość rodziców dzieci w wieku przedszkolnym dotycząca wybranych metali ciężkich występujących w żywności
1
Students’ Scientific Club, Department of Environmental Health, Faculty of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
2
Department of Environmental Health, Faculty of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
Autor do korespondencji
Weronika Osmala-Kurpiewska
Zakład Zdrowia Środowiskowego, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Piekarska 18, 41-902 Bytom
Zakład Zdrowia Środowiskowego, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Piekarska 18, 41-902 Bytom
Ann. Acad. Med. Siles. 2024;78:61-72
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wstęp:
Działalność człowieka przyczyniła się do szerokiego rozpowszechnienia metali ciężkich w środowisku naturalnym. Skutki narażenia na metale ciężkie mogą się ujawnić dopiero po upływie wielu lat. Narażenie dzieci na metale ciężkie drogą pokarmową może stanowić istotne ryzyko zdrowotne, dlatego wiedza oraz postawy zdrowotne rodziców i opiekunów prawnych mają niebagatelne znaczenie w zakresie minimalizacji ryzyka zdrowotnego dzieci. Celem pracy była ocena poziomu wiedzy rodziców na temat metali ciężkich, ich występowania w żywności oraz zagrożeń dla zdrowia dzieci, wynikających ze spożywania żywności zanieczyszczonej metalami ciężkimi.
Materiał i metody:
Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety, składający się z części „metryczka” oraz pytań zamkniętych, głównie jednokrotnego wyboru. Grupę badaną stanowiło 100 rodziców z dwóch placówek przedszkolnych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego. Wyniki kwestionariusza ankiety zostały opracowane w programie Microsoft Office Excel 2019. Za pomocą programu Statistica 13 (StatSoft) wykonano analizę statystyczną (test chi-kwadrat), a istotność statystyczną przyjęto na poziomie α = 0,05.
Wyniki:
Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym nie są świadomi zagrożeń związanych z ekspozycją na metale ciężkie. Większość respondentów nie zapoznawała się z informacjami ogólnymi na temat obecności metali ciężkich w produktach spożywczych.
Wnioski:
Świadomość rodziców dzieci w wieku przedszkolnym dotycząca wybranych metali ciężkich występujących w żywności jest niska. Wskazane jest wdrożenie działań edukacyjnych w celu zwiększenia poziomu wiedzy rodziców na temat możliwych następstw zdrowotnych i sposobów zmniejszania ryzyka zdrowotnego wynikającego z narażenia na metale ciężkie drogą pokarmową.
Działalność człowieka przyczyniła się do szerokiego rozpowszechnienia metali ciężkich w środowisku naturalnym. Skutki narażenia na metale ciężkie mogą się ujawnić dopiero po upływie wielu lat. Narażenie dzieci na metale ciężkie drogą pokarmową może stanowić istotne ryzyko zdrowotne, dlatego wiedza oraz postawy zdrowotne rodziców i opiekunów prawnych mają niebagatelne znaczenie w zakresie minimalizacji ryzyka zdrowotnego dzieci. Celem pracy była ocena poziomu wiedzy rodziców na temat metali ciężkich, ich występowania w żywności oraz zagrożeń dla zdrowia dzieci, wynikających ze spożywania żywności zanieczyszczonej metalami ciężkimi.
Materiał i metody:
Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety, składający się z części „metryczka” oraz pytań zamkniętych, głównie jednokrotnego wyboru. Grupę badaną stanowiło 100 rodziców z dwóch placówek przedszkolnych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego. Wyniki kwestionariusza ankiety zostały opracowane w programie Microsoft Office Excel 2019. Za pomocą programu Statistica 13 (StatSoft) wykonano analizę statystyczną (test chi-kwadrat), a istotność statystyczną przyjęto na poziomie α = 0,05.
Wyniki:
Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym nie są świadomi zagrożeń związanych z ekspozycją na metale ciężkie. Większość respondentów nie zapoznawała się z informacjami ogólnymi na temat obecności metali ciężkich w produktach spożywczych.
Wnioski:
Świadomość rodziców dzieci w wieku przedszkolnym dotycząca wybranych metali ciężkich występujących w żywności jest niska. Wskazane jest wdrożenie działań edukacyjnych w celu zwiększenia poziomu wiedzy rodziców na temat możliwych następstw zdrowotnych i sposobów zmniejszania ryzyka zdrowotnego wynikającego z narażenia na metale ciężkie drogą pokarmową.
REFERENCJE (51)
1.
Hejna M., Gottardo D., Baldi A., Dell’Orto V., Cheli F., Zaninelli M. et al. Review: Nutritional ecology of heavy metals. Animal 2018; 12(10): 2156–2170, doi: 10.1017/S175173111700355X.
2.
Kaushik P., Khandelwal R., Rawat N., Sharma M.K. Environmental hazards of heavy metal pollution and toxicity: A review. Flora and Fauna 2022; 28(2): 315–327, doi: 10.33451/florafauna.v28i2pp315-327.
3.
Witkowska D., Słowik J., Chilicka K. Heavy metals and human health: Possible exposure pathways and the competition for protein binding sites. Molecules 2021; 26(19): 6060, doi: 10.3390/molecules26196060.
4.
Ali H., Khan E., Ilahi I. Environmental chemistry and ecotoxicology of hazardous heavy metals: Environmental persistence, toxicity, and bioaccumulation. J. Chem. 2019; 2019: 6730305, doi: 10.1155/2019/6730305.
5.
Sonone S.S., Jadhav S.V., Sankhla M.S., Kumar R. Water contamination by heavy metals and their toxic effect on aquaculture and human health through food chain. Letters in Applied NanoBioScience 2021; 10(2): 2148–2166, doi: 10.33263/LIANBS102.21482166.
6.
Timothy N., Williams E.T. Environmental pollution by heavy metal: An overview. Int. J. Environ. Chem. 2019; 3(2): 72–82, doi: 10.11648/j.ijec.20190302.14.
7.
Dróżdż-Afelt J., Koim-Puchowska B.B., Menka A. Wybrane pierwiastki śladowe w organizmie człowieka. Kosmos 2019; 68(3): 503–512, doi: 10.36921/kos.2019_2461.
8.
Gut K., Marchwińska-Wyrwał E., Rogala D. Effect of preparation of carrots for consumption and content of heavy metals in the product consumed. Med. Og. Nauk Zdr. 2017; 23(4): 240–244, doi: 10.26444/monz/79282.
9.
Spychała A., Klita W., Gut K. Non-dietary exposure of children and adolescents to heavy metals in soils of recreational areas in the Silesian region – Księża Góra in Radzionków. Med. Srod. 2019; 22(3–4): 65–70, doi: 10.26444/ms/133465.
10.
Al Osman M., Yang F., Massey I.Y. Exposure routes and health effects of heavy metals on children. Biometals 2019; 32(4): 563–573, doi: 10.1007/s10534-019-00193-5.
11.
Roberts D.J., Bradberry S.M., Butcher F., Busby A. Lead exposure in children. BMJ 2022; 377: e063950, doi: 10.1136/bmj-2020-063950.
12.
Staniak S. Źródła i poziom zawartości ołowiu w żywności. Polish Journal of Agronomy 2014; 19: 36–45.
13.
Orłowska J., Pelc W., Machoń-Grecka A., Dobrakowski M., Pawlas N., Krzemień P. et al. The role of selected dietary and hygiene habits in environmental lead exposure children. Med. Srod. 2018; 21(4): 31–38, doi: 10.19243/2018404.
14.
Council on Environmental Health. Prevention of childhood lead toxicity. Pediatrics 2016; 138(1): e20161493, doi: 10.1542/peds.2016-1493.
15.
Toxicological profile for lead. Chapter 5. Potential for human exposure. ATSDR – Agency for Toxic Substances and Disease Registry [online] https://wwwn.cdc.gov/TSP/ToxPr... [accessed on 6 April 2023].
16.
Reuben A., Caspi A., Belsky D.W., Broadbent J., Harrington H., Sugden K. et al. Association of childhood blood lead levels with cognitive function and socioeconomic status at age 38 years and with IQ change and socioeco-nomic mobility between childhood and adulthood. JAMA 2017; 317(12): 1244–1251, doi: 10.1001/jama.2017.1712.
17.
Vogel N., Murawski A., Schmied-Tobies M.I.H., Rucic E., Doyle U., Kämpfe A. et al. Lead, cadmium, mercury, and chromium in urine and blood of children and adolescents in Germany – Human biomonitoring results of the German Environmental Survey 2014–2017 (GerES V). Int. J. Hyg. Environ. Health 2021; 237: 113822, doi: 10.1016/j.ijheh.2021.113822.
18.
Champion W.M., Khaliq M., Mihelcic J.R. Advancing knowledge to reduce lead exposure of children in data-poor low- and middle-income countries. Environ. Sci. Technol. Lett. 2022; 9(11): 879–888, doi: 10.1021/acs.estlett.2c00656.
19.
Vacchi-Suzzi C., Kruse D., Harrington J., Levine K., Meliker J.R. Is urinary cadmium a biomarker of long-term exposure in humans? A review. Curr. Environ. Health Rep. 2016; 3(4): 450–458, doi: 10.1007/s40572-016-0107-y.
20.
Wang M., Chen Z., Song W., Hong D., Huang L., Li Y. A review on cadmium exposure in the population and intervention strategies against cadmium toxicity. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 2021; 106(1): 65–74, doi: 10.1007/s00128-020-03088-1.
21.
Buha A., Matovic V., Antonijevic B., Bulat Z., Curcic M., Renieri E.A. et al. Overview of cadmium thyroid disrupting effects and mechanisms. Int. J. Mol. Sci. 2018; 19(5): 1501, doi: 10.3390/ijms19051501.
22.
Chandravanshi L., Shiv K., Kumar S. Developmental toxicity of cadmium in infants and children: a review. Environ. Anal. Health Toxicol. 2021; 36(1): e2021003-0, doi: 10.5620/eaht.2021003.
23.
Chunhabundit R. Cadmium exposure and potential health risk from foods in contaminated area, Thailand. Toxicol. Res. 2016; 32(1): 65–72, doi: 10.5487/TR.2016.32.1.065.
24.
Safhi M.M., Khuwaja G., Alam M.F., Hussain S., Siddiqui M.H.A., Islam F. et al. Cadmium-induced nephrotoxicity via oxidative stress in male Wistar rats and capsaicin protects its toxicity. Bull. Env. Pharmacol. Life Sci. 2016; 5(3): 5–11.
25.
Fatima G., Raza A.M., Hadi N., Nigam N., Mahdi A.A. Cadmium in human diseases: It’s more than just a mere metal. Indian J. Clin. Biochem. 2019; 34(4): 371–378, doi: 10.1007/s12291-019-00839-8.
26.
10 chemicals of public health concern. WHO – World Health Organization, 1 June 2020 [online] https://www.who.int/news-room/... [accessed on 6 April 2023].
27.
Shen C., Zhang K., Yang J., Shi J., Yang C., Sun Y. et al. Association between metal(loid)s in serum and leukemia: a systematic review and meta-analysis. J. Environ. Health Sci. Eng. 2023; 21(1): 201–213, doi: 10.1007/s40201-023-00853-2.
28.
Basu N., Bastiansz A., Dórea J.G., Fujimura M., Horvat M., Shroff E. et al. Our evolved understanding of the human health risks of mercury. Ambio 2023; 52(5): 877–896, doi: 10.1007/s13280-023-01831-6.
29.
Barone G., Storelli A., Meleleo D., Dambrosio A., Garofalo R., Busco A. et al. Levels of mercury, methylmercury and selenium in fish: Insights into children food safety. Toxics 2021; 9(2): 39, doi: 10.3390/toxics9020039.
30.
Piekut A., Moskalenko O., Gut K. Can primary teeth be an indicator of the environmental exposure of children to heavy metals? Med. Srod. 2018; 21(4): 18–23, doi: 0.19243/2018402.
31.
Sly P., Blake T., Islam Z. Impact of prenatal and early life environmental exposures on normal human development. Paediatr. Respir. Rev. 2021; 40: 10–14, doi: 10.1016/j.prrv.2021.05.007.
32.
Cao S., Chen X., Zhang L., Xing X., Wen D., Wang B. et al. Quantificational exposure, sources, and health risks posed by heavy metals in indoor and outdoor household dust in a typical smelting area in China. Indoor Air 2020; 30(5): 872–884, doi: 10.1111/ina.12683.
33.
Etzel R.A. The special vulnerability of children. Int. J. Hyg. Environ. Health 2020; 227: 113516, doi: 10.1016/j.ijheh.2020.113516.
34.
Wu H., Xu C., Wang J., Xiang Y., Ren M., Qie H. et al. Health risk assessment based on source identification of heavy metals: A case study of Beiyun River, China. Ecotoxicol. Environ. Saf. 2021; 213: 112046, doi: 10.1016/j.ecoenv.2021.112046.
35.
Esdaile L.J., Chalker J.M. The mercury problem in artisanal and small-scale gold mining. Chemistry 2018; 24(27): 6905–6916, doi: 10.1002/chem.201704840.
36.
Alidadi H., Tavakoly Sany S.B., Zarif Garaati Oftadeh B., Mohamad T., Shamszade H., Fakhari M. Health risk assessments of arsenic and toxic heavy metal exposure in drinking water in northeast Iran. Environ. Health Prev. Med. 2019; 24(1): 59, doi: 10.1186/s12199-019-0812-x.
37.
Piekut A., Gut K., Ćwieląg-Drabek M., Domagalska J., Marchwińska-Wyrwał E. The relationship between children‘s non-nutrient exposure to cadmium, lead and zinc and the location of recreational areas – Based on the Upper Silesia region case (Poland). Chemosphere 2019; 223: 544–550, doi: 10.1016/j.chemosphere.2019.02.085.
38.
Kamińska E. Safety of pharmacotherapy in children in the context of developmental differences. Pediatr. Med. Rodz. 2016; 12(4): 363–374, doi: 10.15557/PiMR.2016.0036.
39.
WHO’s Urban Ambient Air Pollution database – Update 2016. WHO – World Health Organization [online] https://www.who.int/data/gho/d... [accessed on 25 May 2023].
40.
Inheriting a sustainable world: Atlas on children’s health and the environment. WHO – World Health Organization, 6 November 2017 [online] https://www.who.int/publicatio... [accessed on 25 May 2023].
41.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz.U. 2016 poz. 1395).
42.
Gut K., Rogala D., Marchwińska-Wyrwał E. Exposure to cadmium among consumers of root vegetables cultivated in contaminated soils in Upper Silesia, Poland. Med. Og. Nauk Zdr. 2017; 23(4): 245–249, doi: 10.26444/monz/80448.
43.
A third of the world’s children poisoned by lead, new groundbreaking analysis says. UNICEF.org, 29 July 2020 [online] https://www.unicef.org/press-r... [accessed on 27 October 2023].
44.
Chen H., Chai M., Cheng J., Wang Y., Tang Z. Occurrence and health implications of heavy metals in preschool children’s clothing manufactured in four Asian regions. Ecotoxicol. Environ. Saf. 2022; 245: 114121, doi: 10.1016/j.ecoenv.2022.114121.
45.
Zwolak A., Sarzyńska M., Szpyrka E., Stawarczyk K. Sources of soil pollution by heavy metals and their accumulation in vegetables: a review. Water Air Soil Pollut. 2019; 230(7): 164, doi: 10.1007/s11270-019-4221-y.
46.
Liang G., Gong W., Li B., Zuo J., Pan L., Liu X. Analysis of heavy metals in foodstuffs and an assessment of the health risks to the general public via consumption in Beijing, China. Int. J. Environ. Res. Public Health 2019; 16(6): 909, doi: 10.3390/ijerph16060909.
47.
Yee A.Z., Lwin M.O., Ho S.S. The influence of parental practices on child promotive and preventive food consumption behaviors: a systematic review and meta-analysis. Int. J. Behav. Nutr. Phys. Act. 2017; 14(1): 47, doi: 10.1186/s12966-017-0501-3.
48.
Shim S.M., Lee K. Parents’ knowledge, behaviour and concerns of food chemical hazards: Korean mothers sending their preschool-aged children to child care centres. Int. J. Consumer Stud. 2013; 37(3): 243–249, doi: 10.1111/j.1470-6431.2012.01128.x.
49.
Augustsson A., Lundgren M., Qvarforth A., Hough R., Engström E., Paulukat C. et al. Managing health risks in urban agriculture: The effect of vegetable washing for reducing exposure to metal contaminants. Sci. Total Environ. 2023; 863: 160996, doi: 10.1016/j.scitotenv.2022.160996.
50.
Szefczyk-Polowczyk L., Respondek M. Parents’ education and awareness of the environmental health hazards for children. [Article in Polish]. Med. Srod. 2015; 18(2): 63–64.
51.
Paulson J.A., Arnesen S.J. The use of the Internet for children’s health and the environment. Pediatr. Clin. North Am. 2007; 54(1): 135–153, doi: 10.1016/j.pcl.2006.11.011.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 1734-025X |
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, jako Operator Serwisu annales.sum.edu.pl, przetwarza dane osobowe zbierane podczas odwiedzania Serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o Użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje, zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka), a także poprzez gromadzenie logów serwera www, będącego w posiadaniu Operatora Serwisu. Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności.
Możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie danych w tych celach, odmówić zgody lub uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji.
Możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie danych w tych celach, odmówić zgody lub uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji.
