Zapotrzebowanie na publicznie finansowane usługi zdrowia psychicznego dla pacjentów przewlekle chorych w okresie pandemii COVID-19 (Polska, 2018–2023)
Więcej
Ukryj
1
Department of Public Health, Faculty of Public Health in Bytom, Medical University of Silesia, Katowice, Poland
Autor do korespondencji
Mateusz Grajek
Zakład Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Piekarska 18, 41-902 Bytom
Ann. Acad. Med. Siles. 2025;79:64-69
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie:
Potrzeby w zakresie zdrowia psychicznego osób przewlekle chorych stanowią stałe wyzwanie dla zdrowia publicznego, dodatkowo spotęgowane przez pandemię choroby koronawirusowej (coronavirus disease 2019 – COVID-19). W niniejszym badaniu przeanalizowano zmiany w korzystaniu z usług zdrowia psychicznego przez tę populację w Polsce w trzech okresach: przedpandemicznym (2018–2019), pandemicznym (2020–2021) i popandemicznym (2022–2023). Celem analizy było zidentyfikowanie trendów w korzystaniu z usług z zakresu zdrowia psychicznego przez osoby przewlekle chore, wskazanie różnic regionalnych i diagnostycznych, a także ocena wpływu pandemii na świadczenie usług.
Materiał i metody:
W badaniu retrospektywnym o charakterze obserwacyjnym wykorzystano zanonimizowane dane z bazy Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Dane obejmowały roczną liczbę pacjentów, rodzaje usług, rozkład regionalny oraz diagnozy. Analizy statystyczne, w tym testy t, testy chi-kwadrat oraz analiza wariancji (ANOVA), oceniały różnice między poszczególnymi okresami i regionami.
Wyniki:
Korzystanie z usług zdrowia psychicznego wzrosło podczas pandemii o 40% w porównaniu z okresem przedpandemicznym, z telekonsultacjami stanowiącymi 50% usług. Po pandemii korzystanie z usług zmniejszyło się o 15%, ale pozostało o 20% wyższe niż przed pandemią. Zauważono istotne różnice regionalne, przy czym na obszarach miejskich odnotowano większy wzrost korzystania z usług niż na obszarach wiejskich. Największy wzrost liczby pacjentów dotyczył tych z chorobami nowotworowymi, chorobami układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.
Wnioski:
Pandemia znacząco wpłynęła na sposób świadczenia usług w zakresie zdrowia psychicznego dla osób przewlekle chorych. Utrzymanie innowacji, takich jak telemedycyna, oraz zwrócenie uwagi na różnice regionalne są kluczowe dla zapewnienia równego dostępu do opieki i zaspokojenia bieżących potrzeb zdrowia psychicznego tej wrażliwej populacji.
REFERENCJE (9)
1.
Akif A., Qusar M.M.A.S., Islam M.R. The impact of chronic diseases on mental health: an overview and recommendations for care programs. Curr. Psychiatry Rep. 2024; 26(7): 394–404, doi: 10.1007/s11920-024-01510-7.
2.
Dimsdale J.E. Psychological stress and cardiovascular disease. J. Am. Coll. Cardiol. 2008; 51(13): 1237–1246, doi: 10.1016/j.jacc.2007.12.024.
3.
Holmes E.A., O’Connor R.C., Perry V.H., Tracey I., Wessely S., Arseneault L. et al. Multidisciplinary research priorities for the COVID-19 pandemic: a call for action for mental health science. Lancet Psychiatry 2020; 7(6): 547–560, doi: 10.1016/S2215-0366(20)30168-1.
4.
Moreno C., Wykes T., Galderisi S., Nordentoft M., Crossley N., Jones N. et al. How mental health care should change as a consequence of the COVID-19 pandemic. Lancet Psychiatry 2020; 7(9): 813–824, doi: 10.1016/S2215-0366(20)30307-2.
5.
Edwards A., Hung R., Levin J.B., Forthun L., Sajatovic M., McVoy M. Health disparities among rural individuals with mental health conditions: a systematic literature review. Rural Ment. Health 2023; 47(3): 163–178, doi: 10.1037/rmh0000228.
6.
Pfefferbaum B., North C.S. Mental health and the COVID-19 pandemic. N. Engl. J. Med. 2020; 383(6): 510–512, doi: 10.1056/NEJMp2008017.
7.
Czeisler M.É., Lane R.I., Petrosky E., Wiley J.F., Christensen A., Njai R. et al. Mental health, substance use, and suicidal ideation during the COVID-19 pandemic – United States, June 24–30, 2020. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. 2020; 69(32): 1049–1057, doi: 10.15585/mmwr.mm6932a1.
8.
Smith A.C., Thomas E., Snoswell C.L., Haydon H., Mehrotra A., Clemensen J. et al. Telehealth for global emergencies: Implications for coronavirus disease 2019 (COVID-19). J. Telemed. Telecare 2020; 26(5): 309–313, doi: 10.1177/1357633X20916567.
9.
Ezenwaji C.O., Alum E.U., Ugwu O.P. The role of digital health in pandemic preparedness and response: securing global health? Glob. Health Action 2024; 17(1): 2419694, doi: 10.1080/16549716.2024.2419694.